Dit werkt bij doorbraakroutes in het sociaal domein
Gepubliceerd op: 02-05-2023
Hoe gaan professionals in het sociaal domein om met een vastgelopen casus? Is het voor hen duidelijk welke stappen binnen de gemeente of organisatie gezet kunnen worden om de zorg en ondersteuning weer op gang te krijgen? En welke beslissings- of doorzettingsmacht is hiervoor nodig? Hierover gingen onderzoekers van Integraal Werken in de Wijk, waar Vilans deel van uitmaakt, in gesprek met professionals, teamleiders, projectleiders en beleidsadviseurs van zeven verschillende Nederlandse gemeenten.
Wat valt op? Vilans-onderzoeker Lian Stouthard: ‘De meeste gemeenten die we hierover hebben gesproken, zien de doorbraak- of escalatieroute niet als een doel op zich. De routes die we nu zien, bestaan vaak om zichzelf overbodig te maken. Ze zijn zo ingericht dat het niet alleen gaat om het verbeteren van de situatie van de inwoner, maar ook om het verbeteren van het beleid en/of de werkwijze van de gemeente. Zodat je op termijn geen ‘route’ meer nodig hebt maar een andere werkwijze. Deze routes zijn dus een middel om te leren, te verbeteren en het voor de inwoner beter te maken.’
De onderzoekers zien de volgende werkzame elementen. ‘Het realiseren van een doorbraak is teamsport én topsport’.
- Om inwoners goede ondersteuning en zorg te kunnen bieden is het belangrijk dat de betrokken professionals kennis hebben van verschillende leefdomeinen. Daarom bestaan veel doorbraakteams uit leden uit alle afdelingen van het sociaal domein; zij kunnen professionals die casussen voorleggen voorzien van hun brede kennis.
- In de gemeente Heerenveen gaan hulpverleners en betrokkenen met behulp van de dialoogtafelmethodiek in gesprek met een gezin om te komen tot een plan waaraan iedereen zich committeert.
- Om maatwerkoplossingen te legitimeren gebruiken de gemeenten Utrecht en Den Haag de waardendriehoek van het Instituut voor Publieke Waarden. Met deze methode worden de legitimiteit, betrokkenheid en rendement van de maatwerkoplossing onderbouwd.
- Het realiseren van een doorbraak in een vastgelopen casus vraagt om kennis en creativiteit.
- In Den Haag leiden ze de gehele gemeentelijke organisatie op via het Doorbraaklab. Elk jaar wordt een nieuwe groep professionals opgeleid en getraind in dit lab om daarna weer terug te gaan naar hun vorige rol in de organisatie. De gemeente Leeuwarden heeft in dit kader het Op Maat Spel ontwikkeld waarmee alle professionals leren hoe ze hun werk beter aan kunnen passen aan de situatie.
- Veel geld dat binnen de gemeente beschikbaar is, is geoormerkt en/of kan alleen binnen een bepaalde dienst of afdeling uitgegeven worden. Om de inwoners die baat hebben bij een maatwerkoplossing toch snel te kunnen helpen werken Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Zwolle met een maatwerk- of teambudget.
- Het doorbreken van een vastgelopen casus valt of staat met het mandaat van de betrokken professionals en organisaties. In Zaanstad is het Team Vangnet daarom gemandateerd om besluiten te nemen en uitzonderingen te maken.
- Tot slot hebben we veel gehoord dat het realiseren van een doorbraak een echte teamsport is. Het oplossen van een vastgelopen casus doe je nooit alleen maar samen. Duidelijke afspraken, het voeren van het goede gesprek, tijd en ruimte voor de professional en korte lijnen zijn daarbij noodzakelijk. Het realiseren van een doorbraak is daarmee teamsport én topsport.
