Waarom katheteriseren in Amsterdam anders gaat dan in Den Haag

Waarom gaat katheteriseren in Amsterdam anders dan in Den Haag? Een vraag die ik mij regelmatig stel. De manier waarop voorbehouden handelingen worden uitgevoerd verschilt namelijk per regio. En ook per zorgorganisatie, per sector en per opdrachtgever. Is dat kwalijk? Ja, want cliënten weten daardoor niet goed waar ze aan toe zijn. In haar blog gaat Vilans-adviseur Marleen Versteeg in op deze problematiek.

Verschillende werkwijzen roepen vragen en onzekerheid op

Stel: je bent als cliënt gewend aan een bepaalde manier van katheteriseren in een ziekenhuis in Amsterdam. Maar dan verhuis je naar Den Haag en gaat het daar heel anders. Je vraagt hoe het zit. Dan zou je zomaar als antwoord kunnen krijgen dat dit de enige goede manier is, want zo is het vastgelegd in het protocol. Maar in dat andere ziekenhuis wisten ze toch zeker dat hun manier de juiste was? Volgens ziekenhuis A doet ziekenhuis B het niet helemaal goed en andersom. Daar word je als patiënt onzeker van, waardoor je je onveilig voelt.

Vooral thuiszorgmedewerker worstelt met verschillende protocollen

Ook voor zorgverleners heeft het gebruik van verschillende protocollen nadelen. De zorgverlener zal zich bij veel handelingen moeten afvragen welk protocol hij moet gebruiken. Vooral voor de thuiszorg is dit een groot probleem. Zij bieden bijvoorbeeld zorg aan zorgvragers uit meerdere ziekenhuizen. Daarnaast moet de thuiszorg ook gegevens uit de informatieoverdracht goed kunnen interpreteren. Dan moeten zij weten welk protocol is gebruikt. Dit maakt hun werk onnodig gecompliceerd en foutgevoelig. 

De kennis in protocollen moet continu geëvalueerd worden

En dan is er nog een ander nadeel. Als iedere organisatie een eigen protocollenbestand heeft, moet dat onderhouden worden. Dat is arbeidsintensief en kostbaar. Ook is het voor goede protocollen belangrijk dat de best beschikbare kennis wordt gebruikt. Maar wanneer elke organisatie zelf haar eigen protocollen moet onderhouden, komt die kwaliteit onder druk te staan. De kennis die voor protocollen wordt gebruikt, moet je namelijk continu evalueren. Dit om te kijken of de kennis verbetering nodig heeft. Daarnaast moet je in de gaten houden of er ook onderzoek naar zorg wordt gedaan waar nog onvoldoende kennis over beschikbaar is.

Protocollen die werken volgens de laatste inzichten

De grote vraag is hoe het dan wel moet? Hoe kunnen we zorgen voor eenheid van taal en handelen zodat de cliënt/patiënt weet waar hij aan toe is? Ten eerste is het belangrijk dat er door iedereen gebruik gemaakt wordt van protocollen waarin de laatste inzichten zijn verwerkt. Dit is bijvoorbeeld het geval met de Mijn Vilans Protocollen. Wanneer je volgens de laatste inzichten werkt, stap je uit de discussie ‘Welke werkwijze is nou de juiste?'.

Alle perspectieven goed meenemen

Het tweede dat belangrijk is dat je de perspectieven vanuit verschillende spelers uit het werkveld goed meeneemt. Bij de Mijn Vilans Protocollen doen we dit op voorwaarde dat de inzichten en meningen wel goed onderbouwd zijn. Zowel vanuit de theorie als de praktijk. Het meenemen van meerdere perspectieven is belangrijk, want een thuiszorgmedewerker werkt bijvoorbeeld in een heel andere context dan een verpleegkundige in het ziekenhuis. Dan is het lastig als er in het ziekenhuisprotocol staat dat je gebruik moet maken van een urineopvangzak van een specifiek merk, terwijl je alleen een urineopvangzak van een ander merk tot je beschikking hebt. In een protocol is het dan ook slimmer om generieke materialen te noemen, zodat het protocol ook in een andere situatie kan worden toegepast.

Vanuit begrip voor elkaars context, volgt inzicht vanzelf

Bij protocollen kun je er dus prima uitkomen. Als je de cliënt maar als uitgangspunt neemt. Want die is het meest gebaat bij eenheid van taal en handelen. We moeten uit het gesprek van ‘mijn protocol is de juiste’ naar het gesprek voeren met elkaar. Zo krijg je ook zicht op elkaars context en dilemma’s. Vanuit daar volgt inzicht vanzelf.