‘Aandacht voor medewerkers óók belangrijk’

Aandacht en oprechte betrokkenheid: cliënten varen er wel bij, maar medewerkers óók. Want een medewerker die gezien en gehoord wordt, en ruimte krijgt om iets te betekenen voor de cliënten, gaat fluitend naar het werk. Ook als er, bijvoorbeeld door corona, veel van medewerkers wordt gevraagd. ‘Heb aandacht voor aandacht’, adviseren Vilans-adviseurs Diana Kole en Jeroen Schumacher.

Ga naast je medewerkers staan

Aandacht voor aandacht hebben, hoe doe je dat? ‘Dat begint bij de bestuurder, directeur en manager’, zegt Kole. ‘Ben er voor je medewerkers, ga naast ze staan. Laat zien dat je ze waardeert en spreek dat ook uit. En je hoeft niet te weten hoe alles moet, maar je kunt wel samen zoeken naar een oplossing voor problemen. Medewerkers moeten weten dat ze er niet alleen voor staan.’ Maar ook de teamdynamiek speelt een belangrijke rol, vult Schumacher aan. ‘Hoe spreken de teamleden met elkaar? Vragen ze door? Nieuwsgierigheid naar de beweegredenen van een ander, dat is heel belangrijk. Wie nieuwsgierig is, heeft ook oog voor de ander.’

Geef het overdrachtsmoment een persoonlijk tintje

Die nieuwsgierigheid is prima in te passen in een gewone dienst. Bijvoorbeeld tijdens de overdracht, aldus Kole. ‘Bespreek dan niet alleen wat er allemaal met de bewoners is gebeurd, maar laat collega’s ook vragen “hoe was het met jou?”. “Wat ging goed vandaag, wat wil je achter je laten?” Maak die persoonlijke vragen structureel. Dan zal je zien dat medewerkers met een ander gevoel naar huis gaan.’ Het kost even tijd, maar verdient zichzelf terug. ‘Teamleden weten elkaar makkelijker te vinden. Ze ervaren minder frustratie, en dat vertaalt zich in meer aandacht voor de cliënten. Met als gevolg dat cliënten meer rust ervaren. Het is een relatief kleine interventie, maar heeft effect op veel fronten: op de afzonderlijke medewerkers, het team, de bewoners en de kwaliteit van het werk.’

Draag uit dat persoonlijk leiderschap gewaardeerd wordt

Schumacher onderstreept het belang van leiderschap. ‘Als het druk is, is het best moeilijk om dat overdrachtsmoment toch te nemen. Daar is persoonlijk leiderschap voor nodig: iemand die de teamleden even bij elkaar roept.’ Leiderschap kan alleen ontstaan als bestuurder, directeur en manager uitdragen dat het mag. ‘Dat het gewaardeerd wordt ook. En maak het allemaal ook niet te groot. Zo’n overdrachtsmoment bijvoorbeeld duurt geen uren, hè? Vijf minuten is vaak al voldoende. Mits er dan wel oprechte aandacht is voor elkaar.’

Wie aandacht geeft, krijgt daar iets voor terug

Kole en Schumacher benadrukken allebei dat medewerkers die aandacht geven, daar ook iets voor terugkrijgen. Kole: ‘Er ontstaat een sterker team, met collega’s die elkaar iets gunnen.’ Schumacher geeft een voorbeeld. ‘Als je weet dat je collega het oké vindt dat je even aandacht schenkt aan een bewoner, ervaar je daar ook rust in. En kun je er zelf ook iets uithalen.’ Of de betrokkenheid oprecht is of niet, voelen cliënten trouwens haarfijn aan. ‘Laatst sprak ik met een verzorgende en met een bewoonster van in de 90 die net haar kind had verloren’, vervolgt Schumacher. ‘De verzorgende vroeg haar hoe ze het vond als medewerkers informeerden hoe het met haar ging. De bewoonster antwoordde dat het van haar niet hoefde als medewerkers langsliepen, even snel “hoe is het” zeiden en weer doorgingen. Maar als ze vijf minuten oprechte aandacht hadden, was het juist prettig.’ Met andere woorden: contact maak je pas als je een ander even echt in de ogen kijkt en ziet wat er gebeurt en daarnaar durft te vragen. En ook de rust neemt het antwoord af te wachten. Of zoals de Britse schrijfster en filosofe Iris Murdoch het zegt:

“Aandacht is de liefdevolle en rechtvaardige waarneming, waarna je niet meer onverschillig in de werkelijkheid kan staan.''

‘Wij hebben aan zorgmedewerkers gevraagd waar ze hun werkgeluk uithalen’, besluit Kole. ‘Ze gaven allemaal min of meer hetzelfde antwoord: collega’s waarop ik kan vertrouwen en fijn mee kan samenwerken. Die aandacht hebben voor elkaar dus. Teamgeluk is heel erg bepalend voor werkgeluk.’

SPOT ON: Samenwerken met plezier

De SPOT ON-week van 21 tot en met 25 maart gaat over samenwerken met plezier. Hoe ga je om met verschillen in teams en in samenwerking tussen verschillende disciplines? Hoe zorg je samen voor een passende strategische personeelsplanning die niet van ‘bovenaf’ wordt bepaald, maar gezamenlijk invulling krijgt? Hoe geef je leiding aan een organisatie waar gelijkwaardigheid en werkplezier werkelijk invulling krijgt? Tijdens deze week krijg je voorbeelden, tips en inspiratie.

• Lees meer en aanmelden