Innovatief welzijnsdashboard voor dementiezorg dankzij internationale samenwerking
Gepubliceerd op: 26-08-2024
Leven met dementie is een uitdaging, niet alleen voor de persoon met de ziekte, maar ook voor degenen die voor hem of haar moeten zorgen. Een van de grootste uitdagingen voor zorgverleners en behandelaars is hoe te anticiperen op de behoeften van de cliënt, naarmate de ziekte voortschrijdt. Vaak is de progressie van dementie afhankelijk van zijn of haar gezondheidsgeschiedenis en levensstijl. Bovendien heeft niet iedereen dezelfde behoeften tijdens de verschillende stadia. Een internationaal team van onderzoekers, ontwikkelaars en zorgorganisaties stelde zich de vraag: hoe kunnen we beter op aansluiten op de behoeften van mensen met dementie via slimme technologie?
Systemen sluiten vaak niet goed op elkaar aan
Er zijn veel leveranciers van zorgtechnologieën met elk hun eigen apps en technologie. Deze systemen sluiten vaak niet goed op elkaar aan, met als gevolg dat je als zorgmedewerker gebruik moet maken van losse apps en dashboards. Terwijl juist de combinatie van data in één dashboard beter inzicht geeft hoe de gezondheid en het welbevinden van iemand met dementie verandert in de loop van de tijd. Daarom is in 2021 het project HAAL (HeAlthy Ageing eco-system for peopLe with dementia) opgestart om een dashboard te ontwikkelen waarop al deze informatie samenkomt.
Wat is HAAL?
HAAL (HeAlthy Ageing eco-system for peopLe with dementia) is een samenwerkingsproject van Nederlandse en internationale partners binnen het Active and Assisted Living programma (AAL). Het doel is om mensen met dementie, hun naasten en zorgprofessionals te ondersteunen tijdens de verschillende stadia van dementie door meerdere zorg- en welzijnstechnologieën in te zetten.
Naast Vilans zijn Taiwan, Italië, Denemarken lid van het consortium dat aan dit project werkte. Ook de gemeente Haarlemmermeer en zorgorganisaties Livio, Amstelring, Cordaan en het bedrijf Compaan deden mee aan het onderzoek.
Voor het eerst is op wereldwijde schaal samengewerkt aan het verbeteren van de dementiezorg. De kroon op ons werk is een zeer positieve eindreview van het project (AAL programma).
Welzijn meten via AI-gedreven dashboard
Bij het internationale HAAL-project 2021 – 2023 werd onderzoek gedaan naar slimmere ondersteuning van mensen met dementie via een AI-gedreven dashboard. Uit een bundel van eerder onderzochte technologieën koos het team samen met mensen met dementie, zorgprofessionals, familieleden en zorgverleners de technologieën op basis van hun behoefte. Met als doel een online platform te ontwikkelen dat de meest bruikbare oplossing biedt voor dementiezorg. Het nieuw ontwikkelde dashboard geeft inzicht in cognitie, sociale contacten en fysieke activiteiten van een ouderen met dementie. Oftewel inzicht in hun welzijn.
Dankzij de pilots hebben we een totaal nieuwe methodologie ontwikkeld voor het meten van welzijn met AI. Uniek en op maat voor dit project. Dit vind je nog nergens terug in de literatuur.
De gebruiker als mede-ontwerper
De basis voor het ontwerp van het dashboard was de behoefte van de zorgmedewerker. Daarom werden zorgmedewerkers als mede-ontwerpers gevraagd bij co-design sessies. Vilans bood werkvormen aan, waarin zij samen een ontwerp moesten maken voor drie pagina's van het HAAL welzijnsdashboard. De vraag was: welke informatie heb je nodig in een dashboard en hoe is deze het handigst te raadplegen? De ontwerpen die de zorgmedewerkers bedachten, zorgden voor extra inzichten bij de ontwerpers. Ook over praktische functies.
Co-design levert inzichten op die je niet had gekregen door alleen interviews te houden. We hebben zo de behoeftes van de gebruikers beter kunnen verwerken.
Verantwoord innoveren
‘Maar welke impact heeft het samenvoegen van de data op de privacy en autonomie? En hoe kunnen we dit zorgvuldig vormgeven?’ Nadenken en in gesprek gaan over ethiek en waarden, over (mogelijke) positieve én negatieve effecten van technologie, en over verantwoorde AI-ondersteunde zorg, hoort bij het vormgeven van een project als HAAL. Het hielp het team bij het maken van gefundeerde keuzes over de inzet van de - steeds geavanceerdere – technologieën. Bij een project waarbij zoveel partijen samenwerken met gevoelige persoonlijke informatie is deze mindset van groot belang.
Van elkaar leren over grenzen heen
Tijdens dit co-design project leerden de verschillende partijen veel van elkaar. Niet alleen over de impact van cultuurverschillen, maar ook over de verschillen in werkwijze tussen de deelnemers. Voor de Universiteit van Taiwan is dit de eerste samenwerking met Europa. Zij hielden zich tot nu toe alleen bezig met de ontwikkeling van het apparaat zelf: SKIPR, een apparaat dat de hersenactiviteit stimuleert.
Tijdens deze samenwerking kwamen wij in aanraking met een – voor ons – totaal nieuwe manier van werken. De sessies met de eindgebruikers en het gehele proces van verantwoord innoveren was heel leerzaam voor ons. Wat ik zo goed vond aan dit proces is dat de mens centraal staat. Ik ben een ingenieur en deze samenwerking heeft mij een nieuwe kijk gegeven op het ontwikkelen van technologieën voor de gezondheidszorg.
Hoe verder?
Er ligt nu een mooie eerste versie van een dashboard voor zorgverleners. Henk Herman Nap: ‘Een volgende stap is dat we ook de mantelzorgers hierbij willen betrekken. Als zowel mantelzorgers als zorgmedewerkers over een ‘welzijnsdashboard’ zouden beschikken, kunnen zij ook anders in gesprek gaan met elkaar. Ons doel is beter en eerder inzicht in het welbevinden van mensen met dementie te krijgen. Dankzij die informatie kan wellicht meer ingezet worden op preventie en kunnen mensen langer zelfstandig thuis blijven wonen.'
