Joke Koers over Samen beslissen: ‘Denk niet meteen in oplossingen’

In de zomermaanden laat Vilans professionals uit het veld aan het woord over wat Samen beslissen voor henzelf en voor hun werk betekent. In deze aflevering Joke Koers, eigenaar van Koers & Kracht, expert in de ouderenzorg, en als verpleegkundige werkzaam in een huisartsenpraktijk.

Wat betekent Samen beslissen voor jou? 

'Dat je eerst heel goed luistert naar de persoon tegenover jou en probeert de vraag achter de vraag te achterhalen. Kom vervolgens als hulpverlener niet met allerlei oplossingen, daar zit iemand vaak niet op te wachten. Ouderen willen vooral gehoord worden, zich serieus genomen voelen en het gevoel hebben dat jij niet alles invult. Ik vind het belangrijk dat ouderen aangeven waar zij problemen mee ervaren. Dit vraagt van mij vooral kennis en kunde van communicatieve vaardigheden, de gesprekstechnieken beheersen. Natuurlijk geef ik de oudere en familie informatie over mogelijkheden en advies, maar dat staat op de tweede plaats.'

Kun je een voorbeeld noemen waarin Samen beslissen iets voor de ander betekende? 

'In mijn werk in de huisartsenpraktijk heb ik regelmatig te maken met een oudere die moeite heeft de regie te houden. In een gesprek, met bij voorkeur ook de mantelzorger erbij, vind ik het mooi om met elkaar op zoek te gaan naar wat voor iemand belangrijk is. Ik merk dat er door het bespreekbaar maken van problemen er meer openheid komt. Een moeder wil haar dochter bijvoorbeeld niet lastigvallen, maar een dochter heeft veel zorgen om haar moeder. Als deze mevrouw en haar dochter problemen en zorgen bij mij durven uit te spreken, vind ik dat altijd heel waardevol. Helemaal als ik een positieve verandering teweeg hebt gebracht en de oudere en familie ook hun dankbaarheid uitspreken.'

Wie geef jij een ‘Samen beslissen'-pluim en waarom? 

Die pluim geef ik aan een heleboel zorgmedewerkers, verpleegkundigen en niet te vergeten verzorgenden, professionals die nog regelmatig worden ondergewaardeerd. Zij zijn diegenen die heel dicht bij de zorgvrager staan, de context goed weten en oog hebben voor de mantelzorgers. Zij zijn heel goed in het leveren van persoonsgerichte zorg, denken mee en kijken naar mogelijkheden. Kanjers zijn het! Ook Carlijn van Aalst geef ik graag een pluim. Zij werkte vroeger bij ZonMw en is zelfstandig adviseur. Zij heeft oog voor de knelpunten van de professional op de werkvloer en brengt dit onder de aandacht brengt bij anderen. Daarnaast is zij coördinator van de Raad van Ouderen, en laat zo de stem van ouderen horen bij VWS en andere partijen.'

Welke tip geef jij mee voor wie met Samen beslissen aan de slag wil? 

'Probeer eerst goed te luisteren naar de zorgvrager, denk niet meteen in oplossingen. Veel zorgverleners voelen zich verantwoordelijk en denken in oplossingen is vaak vanzelfsprekend voor hen. Dat is mij zeker ook niet vreemd, maar als mantelzorger voor mijn moeder ken ik nu ik de andere kant ook heel goed. Wij hadden niet de ervaring dat zorgverleners echt bezig waren met Samen beslissen. Mijn moeder ergerde zich, voelde zich vaak niet gehoord en als mantelzorger voelde ik mij niet gesteund. Mijn moeder leeft niet meer. Nu bij de ondersteuning voor mijn vader ben ik er nog alerter op dat het ook echt in samenspraak gaat. Dus zorgverlener: ga het gesprek aan met hulpvrager en familie!'