Geleerde lessen van een covid-uitbraak in het verpleeghuis

Een grote covid-uitbraak, resulterend in een hoge morbiditeit en sterfte onder bewoners, vond plaats in een Rotterdams verpleeghuis in 2020 voordat vaccins beschikbaar waren. GGD-arts en epidemioloog Martijn Vink publiceerde onlangs een paper hierover in de laatste editie van het Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie (TvGG). Hij en specialist ouderengeneeskunde Lotte Vonken vertellen over dit onderzoek.

Wat was de aanleiding om deze uitbraak te beschrijven?

‘Omdat dit zo’n uitzonderlijk grote uitbraak was, leek het de GGD Rotterdam-Rijnmond goed om erover te reflecteren en er lessen over te leren voor de toekomst’, zegt Vink. ‘Niet om schuldigen aan te wijzen maar om te kijken hoe we in de verpleeghuiswereld dit soort uitbraken kunnen voorkomen.’

Vonken vult aan: ‘Het is voor ons die werkzaam waren tijdens die uitbraak een heel zware periode geweest. De realisatie dat er niet alleen bijna de helft van de bewoners overleed binnen een maand maar ook het feit dat we jonge collega’s hebben verloren aan het virus. Dat maakt dat je er graag op een objectieve, wetenschappelijke manier op terug kan kijken zoals aan de hand van dit onderzoek.’

Wat was er precies gebeurd?

‘Tijdens de tweede COVID-19-golf (november-december 2020) is het in een verpleeghuis in Rotterdam heel snel gegaan’, zegt Vink. ‘Ondanks de getroffen maatregelen verspreidde een uitbraak zich zeer snel over de verschillende verpleeghuisafdelingen en leidde tot een hoge sterfte onder bewoners. Enkele dagen na de eerste covid-diagnoses is de GGD Rotterdam-Rijnmond een uitgebreid uitbraakonderzoek gestart, om inzicht te krijgen in het verloop van de uitbraak en factoren die een rol speelden bij de snelle verspreiding en de hoge sterfte.’

Waar is in dat onderzoek naar gekeken?

‘Er is onder andere gekeken of de uitbraak zich zo snel kon verspreiden vanwege een gebrek aan ventilatie’, zeg Vink. ‘En er is aan het begin van de uitbraak een dienst geweest in de kerkzaal van de zorginstelling waarbij is gezongen. Maar we hebben daarbij niet overduidelijk kunnen vaststellen of dit een zogenoemd ‘super-spreader event’ was.’

Vonken: ‘We hadden natuurlijk wel snel besmette mensen apart in isolatie in een deel van de locatie die via een aparte sluis toegankelijk was. We voldeden aan alle hygiënemaatregelen. Maar het was ook de periode waarin we als maatschappij weer incidenteel bezoek toelieten in het verpleeghuis omdat complete isolatie van de bewoners onwenselijk is. Dat maakte het wel onoverzichtelijk of iedereen zich altijd aan alle maatregelen hield om de kwetsbare bewoners te beschermen.’

Wat zijn de belangrijkste resultaten van dit onderzoek?

‘Het is mogelijk dat het zo snel is kunnen gaan doordat personeel in de hectiek niet altijd consequent de persoonlijke beschermingsmiddelen gebruikte. De hoge sterfte is ook deels te verklaren uit de hoge mediane leeftijd. De meest belangrijkste les is dat aangezien uitbraken van SARS-CoV-2 en andere respiratoire infecties in de toekomst opnieuw zullen optreden, risico’s in verpleeghuizen beperkt dienen te worden (zonder ten koste te gaan van de kwaliteit van leven). Onder andere door het handhaven van een hoge vaccinatiegraad, met oog voor kwaliteit van leven van bewoners en personeel. En door het blijven hameren op het consequente gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen tijdens uitbraken. We hopen dat dit artikel in TvGG een bijdrage kan leveren aan de veiligheid van kwetsbare mensen.’

Bron

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie