Gezamenlijk triagepunt als begin van radicale verandering in West-Brabant

Radicale verandering en eigenaarschap bij de professionals – dat waren de twee criteria die bestuurders van ouderenzorgorganisaties in West-Brabant meegaven aan medisch behandelaren van zorgorganisaties tanteLouise, Surplus, Avoord en Groenhuysen. Verder kregen de behandelaren de vrije hand om met elkaar tot mogelijke oplossingen te komen voor de tekorten in de medisch generalistische zorg in de regio.

De schaarste aan behandelaren in West-Brabant is groot en zal nog groeien, zo bleek uit een inventarisatie in 2022. Het was een wake up call voor de bestuurders. De vraag was hoe hiermee om te gaan. Na een bijeenkomst van de bestuurders samen met Vilans werd deze vraag neergelegd bij behandelaren van vier zorgorganisaties. Zij vroegen een geriater van het Bravis Ziekenhuis erbij en gingen onder begeleiding van Pim Valentijn de uitdaging aan. Amy van Doormaal, GZ-psycholoog bij Surplus, en Pien Gimbrère, specialist ouderengeneeskunde bij tanteLouise, vertellen samen met Pim Valentijn. 

‘Het was mooi dat we als behandelaren de vrije hand kregen bij het bedenken van oplossingen’, aldus Van Doormaal. ‘Wij staan met de voeten in de klei, wij weten vanuit ons perspectief wat er nodig is. De opdracht was om zonder schotten na te denken over hoe wij de toekomst tegemoet denken te gaan. Zonder schotten denken is best moeilijk, omdat je stiekem gewend bent aan kaders in je werk.’ 

Samenwerken zonder grenzen  

Om die reden benaderden de samenwerkende organisaties Pim Valentijn. De expert in netwerkzorg begeleidde de behandelaren in hun zoektocht naar oplossingsrichtingen. ‘In drie sessies zijn we aan de slag gegaan’, vertelt Valentijn. ‘Eerst hebben we in kaart gebracht wat we met elkaar willen bereiken. Dat is: samenwerken zonder grenzen in de kwaliteit van zorg voor kwetsbare ouderen in de regio. Vanuit dat eindpunt zijn we gaan redeneren: wat zijn de knelpunten en wat zijn potentiële oplossingen. Daarbij hebben we gebruik gemaakt van ons Regenboogmodel voor integrale zorg, dat zich richt zich op het samenbrengen van verschillende zorgverleners.’  

Patiënt, professional, organisatie en systeem  

De behandelaren hebben op vier niveaus nagedacht: de patiënt, de professional, de organisatie en het systeem (wet en regelgeving, financiering, ICT). ‘Het was goed om met elkaar op die vier niveaus knelpunten in kaart te brengen en oplossingsrichtingen te formuleren’, vertelt Gimbrère. ‘Na drie sessies hebben we de richtingen gepresenteerd aan bestuurders en managers, door ze te koppelen aan voorbeelden uit de praktijk. Zo vertelde ik over een kwetsbaar echtpaar dat nog niet in beeld was bij de zorg. Het echtpaar hield elkaar in stand – toen de één omviel, viel ook de ander om. Op vrijdagmiddag kreeg ik een huisarts aan de lijn: ze moeten nu worden opgenomen. Om zo’n reactieve situatie te voorkomen, moeten we mensen vroegtijdig in beeld hebben. De voorgestelde oplossing is om een gezamenlijk triagepunt in te richten.’  

Op het niveau van de professional vertelde Van Doormaal over meneer De Bok, een cliënt met dementie die alleen woonde met familie op afstand. ‘Hij was echt ‘de bok’, in de zin van slachtoffer. Door de dementie kwam zijn oorlogstrauma boven, hij vocht hulpverleners letterlijk de deur uit. Toen hebben we een systemische opstelling gedaan met alle betrokken hulpverleners. Meer dan dertig mensen stonden er in de zaal, met in het midden een stoel die stond voor meneer De Bok. Zoveel mensen kwamen bij hem over de vloer en toch was er geen goede kwaliteit van leven voor hem. Dat maakte de knelpunten zichtbaar. De oplossing die we eraan koppelden is: vorm een mobiel geriatrisch team rondom kwetsbare ouderen. Door multidisciplinair samen te werken in een team, kunnen we de ouderen langdurig in beeld hebben en huisartsen ontlasten.’  

Ideeën concretiseren 

De eerstvolgende stap die is geformuleerd na de sessies is dan ook: huisartsen betrekken. ‘Bestuurders en managers waren erg enthousiast na de presentatie van de behandelaren’, aldus Valentijn. ‘De vervolgvraag ligt er nu: hoe zien zo’n triagepunt en mobiel geriatrisch team er precies uit? Op wat voor manier kunnen we samenwerken met huisartsen? Dat gaan we concretiseren. Op het niveau van organisatie en systeem, als het gaat om gegevensuitwisseling en financiering, gaan de bestuurders en managers aan de slag.’ 

Ook bij de uitwerking van de ideeën is samenwerking zonder grenzen het uitgangspunt. ‘Dat is denk ik het radicale’, zegt Van Doormaal. ‘We werken over de grenzen van organisaties en domeinen heen in een netwerk rondom de cliënt. Het maakt minder uit van welke organisatie je bent, als we zorgen dat het samenwerken gefaciliteerd wordt. Dan kunnen we de expertise die we hebben zo optimaal mogelijk inzetten en problemen voorkomen in plaats van vooral reactief te werken.’ ‘We zijn als medisch behandelaren nu te vaak nog brandjes aan het blussen’, vult Gimbrère aan. ‘In een gezamenlijk triagepunt kunnen we met elkaar een plan maken hoe we capaciteiten inzetten om aan de voorkant dingen te voorkomen. Proactiever werken dus. Dan gaan we echt meters maken.’ 

Brug met de bestuurders 

Voor behandelaren in andere regio’s die op een dergelijke manier knelpunten en oplossingen in kaart willen brengen, hebben de West-Brabanders wel adviezen. ‘Zorg dat de regio niet te groot is, je moet makkelijk kunnen samenkomen met elkaar’, aldus Gimbrère. ‘Het kost tijd en de agenda’s zijn vol, maar de ideeën zijn er en het is zonde als die er niet uit komen. Zorg daarbij voor een begeleider die een brug kan vormen met bestuurders. Zij hebben andere kaders dan wij en die verschillende kaders moeten bij elkaar komen.’ 

Intussen hebben alleen al de sessies veel betekend voor de samenwerking in de regio. Van Doormaal: ‘Heel leuk om eens met behandelaren uit andere organisaties samen te werken. Het zijn allemaal bevlogen collega’s die hetzelfde willen. En het helpt ook voor andere zaken om te weten waar zij mee bezig zijn. Zo is de netwerksamenwerking nu al versterkt.’ 

Lees het verhaal 'Regionale veranderkracht leidt tot nieuwe oplossingen voor ouderenzorg' van de bestuurders van Avoord en Groenhuysen, waarom zij carte blanche gaven aan de behandelaren en hoe zij nu verder gaan.