Hulpmiddelenspreekuur voor steunkousen is slim succes

Zonder te bukken

Als iemand weet hoe effectief een hulpmiddel kan zijn bij het aan- en uittrekken van steunkousen, dan is het Klaske Jongsma, ergotherapeut bij Careyn: 'Het grootste probleem voor veel ouderen is dat ze door hun ouderdom niet meer goed kunnen bukken en niet meer bij hun voeten kunnen,' vertelt ze. 

'De meeste hulpmiddelen zijn dan ook armverlengend. Het gaat om apparaten waar je de steunkous aan vastmaakt, zodat je zonder te bukken je voeten in de kous kunt doen. Daarna trekt het apparaat de kous omhoog. Dat gaat meestal in combinatie met een glijzak, die de weerstand op het been vermindert.'

Meteen blij

Careyn startte in maart 2023 met een hulpmiddelenspreekuur voor steunkousen. Dit spreekuur vindt eens in de 2 weken plaats en biedt telkens ruimte aan 4 cliënten. 

Wijkverpleegkundige Sabine was meteen blij met het spreekuur: 'Nu had ik een prachtig instrument in handen om tegen huisartsen te zeggen: "Meld mensen niet automatisch aan voor steunkousenzorg door het wijkteam, maar laat ze eerst naar het hulpmiddelenspreekuur voor steunkousen komen." Wij bekijken dan of iemand het zelf kan doen met een hulpmiddel. Zo niet, dan gaat het over gepaste zorg en kunnen mensen alsnog bij het wijkteam terecht.'

Behalve via de huisarts weten mensen het spreekuur ook te vinden via de wijkteams van Careyn en via de Utrechtse steunkousenleverancier Livit. Heel soms melden mensen zichzelf aan.

Bijna 20 procent tijdswinst

Wat is in cijfers het effect van het spreekuur? Milou, onderzoeker bij Erasmus MC, heeft het antwoord. Het wijkteam bespaarde het eerste half jaar 9 uur en 55 minuten uur per week aan steunkousen uit- en aantrekken. Op een totaal van 51 uur en 45 minuten steunkousenzorg. 

'Dat scheelt bijna 20 procent. Ook zijn er 4 cliënten uit zorg gegaan, omdat zij het nu zelfstandig kunnen zonder hulp. Bovendien komt er bijna geen nieuwe aanmelding meer bij, omdat huisartsen cliënten doorsturen naar het hulpmiddelenspreekuur voor steunkousen. Dus het scheelt ook dat er geen wijkverpleegkundige op pad hoeft voor een indicatiegesprek. Natuurlijk blijft er altijd een groep cliënten over voor wie steunkousenzorg passende zorg is.'

Reacties cliënten

Niet alle cliënten zijn meteen enthousiast over het idee om zelf steunkousen aan te trekken, zegt Klaske eerlijk: 'Soms denken ze: "Dat is moeilijk" of "Ik weet niet of ik het wel kan". Wat ook relatief vaak voorkomt, is dat mensen al wijkzorg hebben en gehecht zijn aan dat contact en die aandacht. De weerstand is veel kleiner als we mensen vanaf het begin vertrouwd maken met zelfstandigheid.’ 

Maar gelukkig zijn de meeste gebruikers enthousiast. Klaske: 'Een vrouw begon ermee op donderdag en op maandag kreeg ik al een appje van haar dochter: "Het is fantastisch! Hadden we dit hulpmiddel niet eerder kunnen krijgen?" Mensen krijgen weer meer vrijheid. Soms moeten die kousen 's avonds om 7 uur al uit, omdat dan de thuiszorg komt. Maar het is beter om ze gewoon te dragen tot je naar bed gaat. Het geeft mensen veel meer zelfstandigheid en regie. Van wachten wordt niemand blij.'

Reacties zorgmedewerkers

En hoe is deze nieuwe aanpak voor de zorgprofessionals? Milou hoorde in een bespreking dat sommige collega's bang zijn dat ze straks hun uren niet meer kunnen maken. 'Maar je kunt ook eventueel ondersteunen in andere teams waar een tekort is aan personeel. Het allermooiste is als medewerkers zelf gaan meedenken: is deze zorg wel echt nodig en kan deze cliënt niet zelfredzamer zijn?' 

Sabine: 'Die houding vereist ook een ander gesprek bij je cliënten. Ik zie die verschuiving steeds meer binnen Careyn.' Milou sluit zich daarbij aan: ‘Ik ben nu 2 jaar bezig met dit onderzoek en ik zie in Sabines team de houding veranderen. Collega's geven zelf aan of de zorg gepast is bij cliënten of niet. Ze gaan inderdaad meedenken.'

Het vervolg

Wie zijn er nodig om van deze aanpak een succes te maken? De huisartsen doen enthousiast mee en verwijzen cliënten door naar het hulpmiddelenspreekuur voor steunkousen, weet Sabine: 'Ik krijg al maanden bijna geen cliënt meer aangemeld voor steunkousenzorg. Mensen gaan eerst naar het spreekuur.' 

Bij ziekenhuizen ziet ze ruimte voor verbetering: 'Laatst vroeg een ziekenhuis zorg aan voor 7 keer douchen. De cliënt was namelijk benauwd en had ondersteuning nodig. Maar zelf vond de cliënt 2 keer ondersteuning in de week genoeg. Uiteindelijk is ze slechts anderhalve week in zorg geweest. Maar toen hadden wij wel een indicatie gedaan en zorg ingezet. Ziekenhuizen kunnen nog beter met een cliënt in gesprek gaan vóór ze een cliënt doorzetten naar een wijkteam.'

Bron

ZonMw