Infectiepreventie in de gehandicaptenzorg: 'Niemand is tegen werken met schone handen'

Er is een mooie ontwikkeling doorgemaakt in infectiepreventie in de gehandicaptenzorg. Toen we startten in 2022 ging de aandacht vooral naar infectiepreventiebeleid en hoe je dat het beste opzet. Daarmee stond het onzichtbare onderwerp nog niet op de agenda. In 2023 werd het concreter met aandacht voor schoonmaken en de dagelijkse zorgpraktijk. In 2024 lag de focus echt op werken met schone handen, omdat de meeste besmettingen gebeuren via de handen. En daar is niemand op tegen.

Praktisch toepasbare kennis sluit aan op behoefte

In het programma helpen we organisaties bij het verbeteren van infectiepreventie en hygiënisch werken. In ons aanbod nemen we mee wat in teams werkt om hen met praktisch toepasbare kennis te ondersteunen. Zo sluiten we zoveel mogelijk op hun behoefte aan. En alle geleerde lessen nemen we mee naar de volgende deelnemende organisaties. We kunnen dus steeds meer maatwerk bieden op basis van onze ervaring. Er komen ook nog altijd deelnemers aan het programma bij. De meest gestelde vraag op dit moment is : We hebben wel beleid, maar hoe krijgen we iedereen mee? En wat gaan ze dan doen?

Infectiepreventie komt in organisaties nog vaak bij de medische mensen te liggen. Denk aan verpleegkundigen en verzorgenden. Dat is logisch, want het gaat over voorkomen van ziekten. Het risico is alleen dat anderen die een rol hebben in het dagelijkse leven van cliënten, niet vanzelf met infectiepreventie bezig zijn. Denk aan begeleiders, schoonmakers en leidinggevenden. Het is belangrijk dat zij ook meedoen. Ze komen fysiek in contact met cliënten en lopen er rond.

Passende afwegingen maken over infectiepreventie

De richtlijnen voor infectiepreventie zijn uitgebreid en eenduidig. Tegelijk zijn de cliënten binnen de gehandicaptenzorg heel verschillend: van lichte tot ernstige (meervoudige) beperkingen en van jong tot oud. De zorg en ondersteuning zijn dan ook op maat.

Het vraagt behendigheid om op een passende manier afwegingen te maken over infectiepreventie in elke situatie. Bij voorkeur tellen hierin onder meer kennis over besmettingsrisico’s beperken mee, voorkeuren van cliënten, talent van de begeleider en randvoorwaarden.

Gêne op elkaar aanspreken

Daarnaast vraagt elkaar aanspreken aandacht. Het heeft iets gênants om te zeggen: Waarom heb jij je handen niet gewassen? Daar zit ongemak in. Vanuit het programma worden we er handiger in om teams hiertoe te verleiden. Door in een teamoverleg met elkaar af te spreken dat je daar vragen over mag stellen bijvoorbeeld. En dat je gewoon zegt hoe ongemakkelijk je dat vindt. Maar ook dat je als team besluit je hiervoor in te zetten.

Infectiepreventie staat op de agenda

Ik ben er dan ook trots op dat het gelukt is om infectiepreventie laagdrempelig op de agenda krijgen bij de deelnemende organisaties, hoe ongemakkelijk het ook is. Er worden passende manieren gevonden en dan kun je verschil maken.

De Schone Handen Helden Challenge was bijvoorbeeld een groot succes. Een week lang zijn teams met veel enthousiasme en plezier aan de slag gegaan met het thema schone handen. Zo ontstaan er ingangen om over de gêne heen te komen en het in de dagelijkse routine te krijgen.

Samenwerking op infectiepreventie

Met andere organisaties, zoals VGN en AMR-zorgnetwerken, werken we samen aan hetzelfde doel: infectiepreventie op een goede manier op de kaart zetten bij organisaties. Voor zorgorganisaties betekent dat dat ze op basis van hun behoefte bij de juiste partij terecht kunnen met hun vraag. Bij Vilans voor een praktisch kennistraject wanneer ze met schoon werken aan de slag willen en toepasbare kennis op de website van Kennisplein Gehandicaptensector. En bij de AMR-zorgnetwerken bijvoorbeeld voor expertise over hygiëne en infectiepreventie. Zij werken ook samen met deskundigen infectiepreventie in hun regio.

Concrete thema’s voor 2025

Ook komend jaar staan er concrete thema’s op het programma, zoals schoon verzorgen en een schone omgeving van de cliënt. Verder zal het aanbod voor organisaties om zelf mee aan de slag te gaan nog meer vorm krijgen op het Kennisplein Gehandicaptensector.

Om mee te geven

Hygiëne en infectiepreventie op een passende manier in je organisatie een plek geven, is essentieel om goede zorg te kunnen leveren, juist bij een uitbraak of epidemie. Het gewoon negeren, omdat je nu geen tijd hebt. Dat is wel echt een risico.