‘Met goede data over zorgvastgoed kom je aan strategische tafels’

Maeike van der Lei en Jildou de Jong presenteren hun praktijkvoorbeeld aan regionaal programmamanagers tijdens een online ontmoeting van RegioKracht. Van der Lei werkt als programmanager regiovisie V&V Friesland en De Jong is adviseur en projectleider bij kennis- en expertisecentrum ROS Friesland. Samen zijn ze betrokken bij het project ‘Transitie zorgvastgoed in Friesland’.

Het kleurrijke kaartje dat het tweetal presenteert doet denken aan het stikstofkaartje, maar zonder omstreden te zijn. Het gedetailleerde beeld maakt duidelijk indruk op de deelnemers. Het geeft met cirkels een overzicht van wijken in Leeuwarden waar ouderen wonen en waar ze gebruik maken van belangrijke voorzieningen als de huisarts, apotheek en supermarkt. 

Maar ook waar zorgaanbieders zitten en welke zorg zij bieden. De groene gebieden geven aan welke buurten gunstig zijn voor ouderen; rode gebieden laten zien waar de zorg en voorzieningen verschralen. Het geeft partijen als de gemeente, provincie en zorginstellingen informatie over waar je het beste wel of niet kunt bouwen en zorg leveren.

Lees ook: Hier willen regionale programmamanagers hun rol in pakken

Gat tussen vraag en aanbod

Friesland loopt, net als regio’s in Limburg en Zeeland, nu al tegen de maatschappelijke uitdagingen van de ouder wordende samenleving aan. Met haar 650.000 inwoners en een uitgestrekt platteland is het een opgave om overal zorg te bieden. De helft van alle Friezen heeft een eigen woning, vaak vrijstaand of twee-onder-een-kap. Veel van hen wonen ‘mooi buiten uit’ zoals dat heet, in een omgeving waar huisartsen met pensioen gaan en wijkverpleging moeite heeft om de zorg te leveren. Projectleider De Jong: ‘30% werkt al in de zorg, dat kan geen 60% worden. Meer personeel is geen realistische route.’

Hoe kan het dan wel? In Friesland heerst al een aantal jaren het besef dat het verzamelen van data helpt bij het maken van regiobeelden en het nemen van besluiten. Met de coöperatie Data-Fryslân loopt het voorop in het veilig verzamelen en delen van digitale informatie. Dat is ook waar het project ‘Transitie zorgvastgoed’ een groot deel van haar informatie vandaan haalt. Deze data worden gecombineerd met onderzoek door Gupta Strategists.

Dit onderzoeksbureau kreeg de opdracht om de vraag en aanbod van Wlz-zorg in Friesland tot 2050 in kaart te brengen. Ook keek het specifiek naar het zorgvastgoed bij aanbieders en hoe toekomstbestendig dat vastgoed is. Daarmee kregen de projectleiders zicht op het gat daartussen. Programmamanager Van der Lei: ‘Het project begon vanuit drie zorgorganisaties die niet van elkaar wisten wie, wat en waar welke zorg levert. En ook niet hoeveel cliënten ze hadden of dat er nieuwbouwplannen zijn. Toen dit was afgerond heeft Royal Haskoning DHV een marktanalysestool gemaakt, die inzicht geeft op wijkniveau.’ 

De Jong: ‘Het brengt in kaart welke gebieden geschikt zijn voor kwetsbare ouderen om thuis te wonen. En het geeft een beeld van hoe groot de opgave is: kan je Wlz-zorg bij mensen thuis geven of moet je kijken naar meer geclusterde woonvormen van woningcorporaties of investeerders?’

Behouden of afbreken

Nu minister Helder kiest voor het huidige niveau van verpleeghuisplekken en groei niet is toegestaan, moeten wonen en zorg nog beter op elkaar worden afgestemd. ‘Denk niet aan vastgoed op een manier die je afschrikt. Want investeerders kunnen heel veel betekenen om de problemen in de zorg op te lossen’, zegt projectleider De Jong tegen de deelnemers. De gepresenteerde woon-zorgkaart helpt de gemeenten en zorgorganisaties om met elkaar en andere partijen in gesprek te gaan.

De Jong schetst een voorbeeld: ‘Uit het kaartje kwam bijvoorbeeld een gebied naar voren dat heel geschikt is voor ouderenzorg. De zorgorganisatie wilde de verouderde zorglocatie daar verkopen, omdat het zich niet had gerealiseerd hoe waardevol die plek was. De data geven inzicht in plekken die je wil behouden, renoveren of afbreken en nieuwbouwen.’ Ook gemeenten kunnen hun beschikbare grond voor bijvoorbeeld geclusterde woonvormen aan de kaart toevoegen.

Strategisch

Met de kaart heeft de projectleiding vooral de verbinding gezocht met de Provincie, gemeenten en de landelijke Taskforce Wonen en Zorg. ‘Met goede sturingsinformatie kan je vanuit de zorg ook laten weten dat je een stem wil hebben aan de strategische tafels waar het over bouwen gaat. Daar kan je bijvoorbeeld het provinciebestuur laten weten dat je een nieuwe locatie niet kunt bemensen’, adviseert programmamanager Van der Lei.

Deelnemers aan de online bijeenkomst reageren enthousiast op de mogelijkheden van dit Friese praktijkvoorbeeld. Ze geven aan zoekende te zijn naar bestaande infrastructuur, zoals die van Data-Fryslân, voor hun eigen regio. Maeike van der Lei zegt het Gupta-onderzoek beschikbaar te willen stellen aan andere regio’s en Jildou van der Bijl wijst op nieuwe ontwikkelingen: ‘Wat je nodig hebt is een landelijk dekkende organisatie die onafhankelijk kan handelen. Dit zou in de zorgkantoorregio’s kunnen worden uitgerold. Ik heb gehoord dat Achmea hier een voortrekkersrol in wil gaan nemen. Daar word ik heel blij van.’

Tekst: Anja Klein

Meer weten

• Over RegioKracht in de zorg: RegioKracht in de zorg richt zich op het versnellen van de transitie die nodig is om de zorg en ondersteuning aan ouderen en mensen met een beperking toegankelijk te houden. lees meer over het programma RegioKracht in de zorg.
• Lees meer over het werken met data: Regio Heerenveen kiest voor populatiegerichte aanpak
• Jan Verschuren, strategisch ondersteuner RegioKracht, is contactpersoon van deze regio. Heb je vragen? Mail naar j.verschuren@vilans.nl