Netwerk Nonna: ‘Goed Wonen’ in de regio Nijmegen

Gepubliceerd op: 10-07-2024

De veertien Nijmeegse ouderenzorgorganisaties verenigd in netwerk Nonna weten dat de toekomst van de zorg voor ouderen in de wijk ligt. Daarom zien zij het als hun maatschappelijke opdracht om mee te bouwen aan zorgzame en inclusieve wijken, waar mensen zo lang mogelijk gezond kunnen blijven wonen.

ZZG zorggroep-bestuurder Angela Jansen en transitiekundige Jord Neuteboom dragen samen het programma ‘Goed Wonen, ook thuis’ binnen netwerk Nonna. In dit netwerk zijn de ouderenzorgorganisaties aan de slag gegaan met dit thema, vertelt Angela Jansen: ‘Zo’n twee jaar geleden zijn we met dit programma gestart. We willen er alles aan doen om het wonen met zorg te verstevigen en dat kwalitatief goed, betaalbaar en toegankelijk te houden.’ Vanuit ZZG zorggroep is er daarnaast ook verbinding met de leergroep ‘Moderne Devoten’. Dit netwerk begon zo’n zes jaar geleden als leergroep ‘Moderne Devotie, Praktische Wijsheid’.

Nonna actief binnen diverse regionale netwerken

Nonna is een netwerk van veertien regionale (zowel grote als compactere) organisaties in de ouderenzorg en het zorgkantoor VGZ in de subregio Nijmegen. Het WOZO-programma komt hier tot uitvoering. Naast Nonna is het netwerk NOEL (Nijmegen op één lijn) actief vanuit het Integraal Zorg Akkoord (IZA).

Als lid van het V&V-netwerk Nonna neemt ZZG zorggroep onder andere deel aan de leergroep Moderne Devoten. Het doel van Moderne Devoten is om inclusieve buurten en wijken te creëren en nieuwe, duurzame woonconcepten te ontwikkelen, zodat langer thuis wonen veilig en comfortabel is. Naast de V&V nemen de drie woningbouwcorporaties in Nijmegen en de GGZ-, gehandicapten- en welzijnsorganisaties uit de regio deel. Daarnaast is Nonna vertegenwoordigd in de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen binnen het koplopersprogramma ‘Een thuis voor iedereen’.

Ideeën moeten rijpen

Transitiekundige en Nonna-adviseur Jord Neuteboom: ‘Omdat er in Nonna zoveel verschillende ouderenzorgorganisaties zitten die vaak nog vooral intramuraal werken, ging het lang over het woordje thuis, naast het wonen. Ideeën over de betekenis van zorgzame gemeenschappen en verpleegzorg thuis, in relatie tot het klassieke verpleeghuis, moesten rijpen. Dat zagen we niet alleen bij de organisaties, maar ook bij het zorgkantoor. Toch ontstond het gezamenlijke besef dat we iets in het voorveld moesten gaan doen.’ Angela Jansen: ‘Ons capaciteitsonderzoek uit 2019 hielp daarbij. In onze regio blijft het bij drieduizend verpleeghuisplaatsen en de zorgvraag, die door de demografie groeit, wordt al meer dan vijf jaar thuis opgevangen.’

Door deze verbanden te leggen en een gemeenschappelijk verhaal te ontwikkelen, konden alle zorgorganisaties ervaren dat de verpleegzorg thuis over álle organisaties binnen Nonna gaat, vertelt de bestuurder. ‘We zijn gestart door te zoeken naar kansrijke plekken waar al iets gebeurt, zoals vervangende nieuwbouw. Na een brede inventarisatie kwamen er zes logische plekken naar voren, waar we met proeftuinen konden beginnen.’ Neuteboom: ‘Je zag een drive ontstaan om alles wat de zorgorganisaties in huis hebben – kennis, gebouwen, data, visie, goede naam – te gaan aanwenden voor het maatschappelijk belang. Toen zijn we echt met elkaar in de praktijk gaan verkennen welke rol we als Nonna hierin kunnen spelen.’

Zes proeftuinen

De zes proeftuinen lopen nu bijna twee jaar en onderzoeken nieuwe oplossingen voor wonen, welzijn en zorg. Ze zijn verschillend van opzet. Een van de proeftuinen is het voormalige sanatoriumterrein Dekkerswald, waar met de bouw van vierhonderd extra woningen een ‘Zorgzame Buurt’ voor jong en oud wordt ingericht. Een andere proeftuin is rondom woonzorglocatie Griffioen, waar met onder meer een eetcafé en een voedselbos waardevolle verbindingen tussen ouderen en wijkbewoners worden gelegd. Ook op dorpsniveau wordt rondom Nijmegen gekeken hoe mensen in een vertrouwde omgeving meer naar elkaar kunnen omzien, zodat ze zo lang mogelijk thuis kunnen wonen en van betekenis kunnen zijn.

Bij iedere proeftuin is er een plan gemaakt over wat Nonna en partners willen doen en bereiken. ‘Nu zijn we bezig om te kijken wat we van iedere proeftuin leren. De kunst en de kunde is om dat op te schalen naar iets waar iedereen iets aan heeft’, vertelt Angela Jansen. Daarbij krijgen zij ondersteuning van experts van onder andere de Hogeschool Arnhem Nijmegen en Club Goud.

Praktische wijsheid

Daarnaast schuift ZZG zorggroep regelmatig aan bij de leergroep Moderne Devoten. Angela Jansen over het ontstaan: ‘Moderne Devotie, Praktische Wijsheid’ is begonnen bij regionale woningcorporaties zoals Talis, omdat bestuurders als Ronald Leushuis zagen dat steeds meer ouderen en andere mensen met een zorgvraag thuis blijven wonen. Vanuit het gedachtegoed van de Moderne Devotie heeft Leushuis een groep van corporaties, zorgorganisaties en actieonderzoekers bij elkaar geroepen. Het gedachtegoed komt uit de middeleeuwen toen de monniken ‘het klooster verlieten om met de voeten in de klei het echte werk te gaan doen’. Als ZZG zorggroep leren we samen met de drie woningcorporaties, Huis van Compassie, Driestroom, Iriszorg, Pro Persona, RIBW, Pluryn en Bindkracht 10.’

Ze vervolgt: ‘We hebben een bestuurlijke groep die vier keer per jaar in een 24-uurssessie met elkaar leert en inspireert, onder begeleiding van IPW. Daarnaast is er een innovatiegroep van vooral managers die de praktische wijsheid proberen toe te passen vanuit de gedeelde kennis. We doen dat vanuit de droom van inclusieve wijken. Dat past heel erg bij Nonna’s droom van zorgzame buurten en community building. Deze leergroep is helpend, want toen ik vastliep in een van de proeftuinen van Nonna kon ik snel overleggen met een van de partijen die ook aan de Moderne Devoten deelneemt. Dan kom je bij welbegrepen eigen belang, maar merk je ook dat je elkaar echt wil helpen.’

Mandaat

Transitiekundige Neuteboom vertelt dat hij de invloed van de ouderenzorgorganisaties en netwerk Nonna ziet toenemen in de regio: ‘Aan de verschillende overlegtafels kan Nonna efficiënter en slagvaardiger optreden, omdat je als netwerk alle ouderenzorgorganisaties formeel en informeel vertegenwoordigt en gemandateerd bent.’ Ook ziet hij binnen Nonna een evolutie van het proces van samenwerken. ‘Met de drie grote thema’s Slim Samen, Fijn Werken, Goed Wonen zijn we nog programmatischer gaan werken, zodat we nog beter kunnen gaan sturen. Voor Goed Wonen gaan we nu aan de slag met vijf transitiepaden.’

Bestuurder Jansen: ‘We zien zeker dat we een krachtiger netwerk worden, ook omdat het zorgkantoor bij ons aan tafel zit, net als de gemeente voor domeinoverstijgende kwesties. Een mooi voorbeeld is het initiatief van woningcorporatie Talis. Die wil een woonvoorziening voor mensen met autisme realiseren, waarin ook mensen zonder beperking maar mét een zorghart kunnen wonen. Dat hebben we naar Nonna gebracht en we zijn aan het kijken of er medewerkers van onze organisaties willen gaan wonen. Voor mij laat dit ook zien dat het gevoel van concurrentie gewoon niet meer bestaat.’ Positief sluit adviseur Neuteboom af: ‘Nonna groeit in volwassenheid en er is een steeds grotere basis van vertrouwen, mensen en middelen. De komende jaren kan dat nog veel meer gaan renderen.’

Lessen & adviezen van netwerk Nonna

Investeer in elkaar en in het opbouwen van vertrouwen.
Werk aan gezamenlijke toekomstbeelden en samenhangende thema’s.
Creëer een passende governance en leg vast hoe de samenwerkingsprocessen lopen.
Bekrachtig afspraken met een handtekening, fotomoment en ritueel.
Leen goede ideeën van netwerken uit andere regio’s.
Denk bij pilots tijdig na over systemische condities voor verduurzaming.
Denk groot (de maatschappelijke opgaven) en zet voortdurend kleine stappen.

Meer informatie

Wil je meer weten over de bestuurlijke verankering bij Nonna, bekijk dan het artikel: Netwerk Nonna stem van ouderenzorg aan regiotafels Nijmegen.
Lees ook het verhaal over de grote woonopgave in Friesland: Ouderenzorg Leeuwarden intentieakkoord uitvoeringsprogramma.