Noord-Nederland lanceert leidraad voor onderwijs in de praktijk van de ouderenzorg

Een handreiking aan organisaties in de ouderenzorg, het onderwijs en overheden: dat is de Leidraad Onderwijs in de praktijk. ‘De ervaring leert dat we met onderwijs in de praktijk meer én andere mensen voor de ouderenzorg kunnen werven: het spreekt nieuwe doelgroepen aan en die mensen heeft de zorg hard nodig. Bovendien komt het de aansluiting tussen arbeidsmarkt en onderwijs ten goede en zijn studenten beter toegerust om in de praktijk aan de slag te gaan’, zegt Wendy Koolhaas van ZorgpleinNoord.

Netwerkorganisatie ZorgpleinNoord begeleidde de totstandkoming van de leidraad, een initiatief van zorg- en onderwijsinstellingen in het noorden van ons land. Zij willen de innovatieve manier van opleiden in de praktijk met de leidraad stimuleren en verder ontwikkelen. Het idee voor de leidraad ontstond in Drenthe, in de samenwerking van het zorgkantoor in de regio met zorgorganisaties.

Het wiel niet opnieuw uitvinden

Wendy Koolhaas, projectleider van de samenwerking: ‘Een aantal organisaties is al heel ver met het onderwijs in de praktijk, anderen staan pas aan het begin. We willen de kennis die voorhanden is graag bundelen en voorkomen dat partijen steeds opnieuw het wiel moeten uitvinden. Bovendien willen we graag breder samenwerken, daarom zijn Friese en Groningse partners aangeschoven.’

Zelf keuzes maken

In totaal werkten vijf roc’s, één hbo-v, tien zorgaanbieders en Netwerk ZON (netwerk van zorg- en welzijnsopleidingen in Groningen en Drenthe) mee aan de leidraad. Deze is met name bedoeld voor managers, HR- en opleidingsfunctionarissen, teamleiders, medewerkers en docenten. ‘De leidraad helpt hen om het proces dat naar onderwijs in de praktijk voert, sneller te doorlopen. Maar onderweg zullen ze zelf wel keuzes moeten maken’, zegt Wendy Koolhaas.

Dat klopt, beaamt Henriette Bos. ‘Het blijft een reuze ingewikkelde opdracht voor alle partijen, omdat er geen kant en klaar plan bestaat’, weet zij als directeur gezondheidszorg & welzijn van Noorderpoort. Dit is een mbo-instelling die zeer actief is in diverse netwerken. Bij Noorderpoort kunnen studenten onder andere kiezen voor het Gilde leren, waarbij groepen studenten en docenten in zijn geheel naar de praktijk verplaatst worden.

Eigen leerroute kiezen

Daarnaast experimenteert Noorderpoort met nieuwe vormen van onderwijs in de praktijk, waarin studenten van verschillende opleidingen meer met elkaar optrekken. Volgens Henriette Bos brengt de leidraad goed in beeld welke voordelen onderwijs in de praktijk biedt. Zo kiest de student zijn eigen leerroute en kan die beter anticiperen op veranderingen. ‘Het zorgt bovendien voor een binding tussen zorgorganisatie en student. En bewoners van zorginstellingen ervaren meer aandacht.’

Zelf op onderzoek gaan

Onderwijs in de praktijk beïnvloedt alle partijen, weten betrokkenen. Zo leren zorgorganisaties anders naar onderwijs te kijken en kunnen docenten het onderwijs meer op de dagelijkse praktijk afstemmen. Bovendien worden bestaande medewerkers meegenomen in de veranderingen, vertelt Roeli Mossel, bestuurder NNCZ (Noord Nederlandse Coöperatie van Zorgorganisaties). ‘In het praktijkonderwijs ga je zelf op onderzoek uit om iets nieuws te leren. Zo ontstaat een setting van continu leren, die bestaande medewerkers uitnodigt om ook meer onderzoekend en lerend te zijn.’

Evenals haar collega’s stelt Roeli Mossel dat onderwijs in de praktijk niet eenvoudig te realiseren is. ‘Je kunt het gedachtengoed overnemen, maar de uitwerking niet. Bovendien is een cultuuromslag aan twee kanten vereist. Maar het voordeel is dat je een professional opleidt die beter is toegerust voor de toekomst.’

Dat vindt ook Jelly Zuidersma, programma manager NetwerkZon. ‘Het belang van onderwijs in de praktijk voor zorg- en welzijnsopleidingen is evident: de gedragscomponent ontwikkel je vooral in de praktijk.’ Zij vertelt dat Noord-Nederland al enkele decennia ervaring heeft met samenwerken in diverse netwerken gericht op onderwijs in de praktijk, hetgeen ook terugkomt in de leidraad. ‘Wij hopen dat de vele praktijkvoorbeelden inspireren tot meer samenwerken in netwerken. Want dit leidt tot vernieuwing van de opleiding en daarmee’, zo besluit Jelly Zuidersma, ‘tot betere zorg.’

Meer weten

• Over RegioKracht in de zorg: RegioKracht in de zorg richt zich op het versnellen van de transitie die nodig is om de zorg en ondersteuning aan ouderen en mensen met een beperking toegankelijk te houden. lees meer over het programma RegioKracht in de zorg.