‘In Noordoost-Brabant maken we de transitie in de ouderenzorg écht samen’

Noordoost-Brabant doet het anders

Enthousiast vertellen programmadirecteur Noor Verdijk en voorzitter van het dagelijks bestuur Felicia Brandsma (tevens bestuurder van BrabantZorg) over de beweging die IedereenZorgt maakt. ‘Als grote ouderenzorgorganisaties werkten we al samen’, vertelt Felicia, ‘maar met de maatschappelijke opgave – meer vraag naar zorg, minder professionals – wilden we de zorg regionaal anders organiseren. Wat doe je samen beter dan individueel? Zo is in 2021 de regiovisie ontstaan met inmiddels zes thema’s.’

Noor: ‘We kijken onder andere per thema welke stappen we moeten zetten om een bijdrage aan de transitie te leveren. Per vraagstuk kiezen we samen een aanpak. Dat is anders dan ophalen wat er lokaal gebeurt en onderzoeken of er draagvlak is om dat op te schalen. Zo blijven we gericht op dingen die we samen beter kunnen dan alleen. En er blijft voldoende ruimte over om dingen zelf te doen.’

Eigen manier van inrichten

Over de inrichting van de samenwerking heeft IedereenZorgt goed nagedacht. Elk thema wordt aangestuurd door een groepje van twee tot drie bestuurders. Zij werken samen met een kernteam van inhoudelijk experts uit de organisaties en met projectteams. Noor: ‘Zo zijn er inmiddels veel collega’s betrokken bij de samenwerking. Hierbij wordt vaak hulp ingezet van projectleiders.’ 

Felicia: ‘We proberen mensen voor langere tijd aan ons te verbinden en in dienst te nemen. Want relaties en vertrouwen zijn belangrijke ingrediënten voor een goede samenwerking. Ieder project opnieuw. Bovendien ontwikkelen we stap voor stap door. Projecten hangen onderling samen en we hebben mensen nodig die dat begrijpen. De organisaties proberen altijd interne medewerkers in te zetten om de keuzes en gedachtengoed te implementeren. Waar dat niet mogelijk is, worden tijdelijke externe projectleiders gezocht. Zo blijven onze initiatieven eigen. De financiering hiervoor komt uit het landelijke budget van WoZo en het stimuleringsbudget Wlz.’

Met wederzijdse instemming

'De bestuurlijk themahouders zijn verantwoordelijk voor de besluitvorming in een maandelijks bestuurlijk overleg, vertelt Felicia. Hier komen alle thema’s en organisatiebelangen bij elkaar. Sinds twee jaar heeft IedereenZorgt een dagelijks bestuur bestaande uit drie bestuurders van verschillende zorgorganisaties. Felicia: ‘Als dagelijks bestuur nemen we geen beslissingen maar zorgen we voor een goede procesgang. We bereiden het bestuurlijk overleg en de agenda voor en borgen de kwaliteit van de stukken. Dat is noodzakelijk om met een gemêleerde groep het goede gesprek te voeren en tot besluiten te komen.' 

'We nemen beslissingen in consent, met wederzijdse instemming. Groot of klein, als regio staan we erom bekend dat we als zorgorganisaties gelijkwaardig zijn, met allemaal evenveel inspraak.’ Ook het Zorgkantoor sluit tien keer per jaar aan bij het bestuurlijk overleg. Felicia: ‘Als financier van de transitie zijn zij een belangrijke partner. In toenemende mate raakt ook de zorgverzekeraar betrokken, want veel van de initiatieven zijn gericht op langer zelfstandig thuis wonen.’

Bespreekbaar maken

‘Naast het inhoudelijke gesprek is aandacht voor netwerksamenwerking minstens zo belangrijk. Je vormt samen een team, ook al heb je niet altijd voor elkaar gekozen’, vertelt Felicia, ‘Natuurlijk schuurt het in ons netwerk van grote en kleine organisaties soms ook. Daarom organiseren we ook Heidagen, om in alle rust daar goede gesprekken over te voeren. Dat zijn de momenten waarop we verbinding maken.’ Het meenemen van de eigen organisatie is een belangrijke verantwoordelijkheid van alle bestuurders. En ook daar zoekt IedereenZorgt de verbinding: ‘Een voorbeeld: iedere bestuurder heeft zijn Raad van Toezicht mee te nemen en moet uitleggen waarom je steeds vaker conformeert aan keuzes van ‘buitenaf’. Het helpt om dit gezamenlijk met bestuurders en toezichthouders te doen in een aparte regiobijeenkomst.’

Maatschappelijke boodschap

Hoe bepaal je wanneer je doorpakt of juist meer tijd neemt? Noor: ‘Dat zit ‘m in de aard van wat je wil bereiken. Sommige veranderingen zijn het meest succesvol als we het tegelijk met alle twaalf organisaties doen. Bijvoorbeeld mensen helpen om zelf hun steunkousen aan te trekken of de oogdruppelbril te gebruiken. Daar zit een boodschap in aan de maatschappij, die sterker is als we hem samen uitdragen. Terwijl er met een andere vernieuwing wat tempoverschil tussen de organisaties mag zijn, zoals met slim incontinentiemateriaal.’ En dat is niet altijd gemakkelijk, vertelt Felicia: ‘Als je als bestuur met zijn allen ja hebt gezegd tegen de invoering, werkt het soms wrevel op omdat niet iedereen even ver is. Het vraagt vertrouwen en durf om elkaar aan te spreken. Dan is het belangrijk dat je dat bespreekbaar maakt of extra hulptroepen stuurt.’

Tastbaar voor medewerker en cliënt

Felicia en Noor zijn er trots op dat er een beweging ontstaat met concrete resultaten, die zich richt op de lange termijn. ‘Bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid komt de regio goed op gang. Zo is de doelstelling en implementatie van de Green Deal vertaalt naar een gezamenlijke regionale aanpak. Naast de zorginnovaties in de wijk gaat het verder ook om het Regionaal Coördinatiepunt voor kortdurende opnames, dat na een jaar stevig staat. En met ‘IedereenZorgt in de Wijk’ is er nu één aanmeldpunt voor alle wijkzorg’, vertelt Noor, ‘De beweging wordt zo ook tastbaar voor de cliënt. Die wordt geholpen om steeds meer zelf te kunnen doen en die hoeft niet meer overal aan te kloppen voor wijkzorg.’

Felicia: ‘We bieden ook ADL-trainingen (algemene dagelijkse levensverrichtingen) aan iedereen aan die wil meedoen. Dus voor mantelzorgers en onze cliënten, maar ook voor mensen die geen link met onze twaalf organisaties hebben. Daardoor zie ik een andere mindset ontstaan.’ Ze vervolgt: ‘Ook de medewerker merkt er steeds meer van, omdat we dingen vaker op gelijke wijze doen. We stralen uit dat we in dezelfde beweging zitten. Dat zien medewerkers terug in onze communicatie en hun eigen organisatie.’ 

Slogan waarmaken

Tot slot: maken ze hun slogan ‘Iedereen zorgt’ al waar? Felicia: ‘De transitie naar iedereen zorgt is ingezet. Samen hebben we daar een bijdrage aan geleverd, maar we zijn nog niet klaar.’ Noor sluit af: ‘De slogan blijft mooi. Die past op verschillende thema’s goed bij wat we aan het doen zijn en bij de ambities die we nog hebben.’

Meer informatie

• Bekijk de website samenwerkingsverband IedereenZorgt
• Lees ook: met nieuwe Toezichtsvisie kijkt Laverhof over organisatiegrenzen heen’