Op weg naar meer vrijheid bij Laurens: 'Wanneer iemand vrij kan zijn, heeft dat een enorme impact'

Zorgmedewerkers willen bewoners vaak zoveel mogelijk vrijheid geven. Op veel plekken wordt dan ook gewerkt aan het inrichten van een open-deuren-beleid. Dit is echter niet altijd makkelijk. Zo kunnen er bepaalde risico’s ontstaan wanneer bewoners naar buiten gaan of zijn naasten of medewerkers zelf bang om de verandering aan te gaan. Bij woonzorglocatie Dorpsveld in Rotterdam-zuid leeft dit onderwerp ook. We spraken met teamleider Svetlana Stefanovic en verzorgende Carola Wesdorp over hoe zij omgaan met vrijheid en open deuren. Ook sloot bewoner meneer Baede aan om zijn ervaringen te delen.

Een kleinschalige locatie, midden in de stad

Dorpsveld is een kleinschalige woonzorglocatie met ongeveer 42 bewoners in de levendige wijk Charlois. De meeste bewoners hebben dementie of vergelijkbare aandoeningen. Carola Wesdorp werkt er al 42 jaar als verzorgende en heeft dus al veel ontwikkelingen meegemaakt. Zo vertelt ze dat de locatie begon als bejaardentehuis, maar toen deze vorm ophield met bestaan, kreeg ze in haar werk meer te maken met de psychogeriatrie. 'Dit was wel een hele overgang', aldus Carola.

Innovatieve app voor makkelijker signaleren en meer vrijheid

Ook op het gebied van vrijheid van bewoners heeft Dorpsveld de afgelopen jaren de nodige ontwikkelingen doorgemaakt. Zo wordt volop gewerkt aan het project ‘Samen leven in vrijheid’, waarvan Svetlana Stefanovic projectleider is. Momenteel zijn al bij twee van de drie afdelingen de binnendeuren open, maar sinds kort worden ook hulpmiddelen en technologie ingezet om bewoners meer vrijheid te kunnen geven. 

Svetlana licht toe: 'We gaan als eerste locatie binnen Laurens met de nieuwe versie OCC 2-app werken (verpleegoproepsysteem). Op de app zien medewerkers (nood)meldingen en kunnen ze ook gelijk zien waar de cliënt is. De app biedt ook signalering: in één oogopslag kun je zien wat er met een cliënt aan de hand is.' Door middel van onder andere het werken met deze app is het de ambitie van Dorpsveld dat uiteindelijk alle afdelingen open worden en alle bewoners bijvoorbeeld zelfstandig naar het restaurant kunnen. 

Het belang van het gevoel van vrijheid

Hoewel bij Dorpsveld dus al volop wordt gewerkt aan meer vrijheid voor de bewoners, zijn ze nog niet zo ver dat ook de buitendeuren open zijn. Svetlana en Carola hebben echter wel de ambitie om de bewoners uiteindelijk ook deze vorm van vrijheid te kunnen bieden. Voor Svetlana ligt hier nog een persoonlijke motivatie achter: Zelf heeft ze in haar jeugd haar woonplaats Sarajevo moeten verlaten vanwege oorlog. Hoewel ze daar een goede opleiding had gevolgd, werd deze in Nederland niet erkend. Dus ze is weer vanaf nul begonnen met nieuwe opleidingen. 

Na een lange weg is ze zo terechtgekomen in haar functie bij Laurens, waarbij ze dus als geen ander hoe belangrijk het gevoel van vrijheid is. 'Ik vind vrijheid zo belangrijk, vooral voor deze generatie. Deze generatie heeft de tweede wereldoorlog meegemaakt, waarin vrijheid niet vanzelfsprekend was. Onze bewoners hebben vaak niet veel. Wanneer iemand vrij kan zijn, heeft dat een enorme impact.'

Ook Carola vindt het bieden van vrijheid aan bewoners van groot belang. 'Ik heb er veel moeite mee als een bewoner voor een deur staat en weg wil. Dat je duidelijk ziet dat diegene weg wil.' Toch vindt ze een open-deuren-beleid ook spannend: 'Ik denk ook wel dat ik het moeilijk zou vinden als er een open-deuren-beleid is en een bewoner gaat naar buiten. Dan denk ik: als het maar goed gaat, als hij maar niet onder een auto komt. Waar zou die persoon zijn?' 

Carola’s zorgen op dit gebied komen niet uit de lucht vallen, want in haar jaren bij Dorpsveld heeft ze al het nodige meegemaakt: 'Toen het nog een somatiek-locatie was, liepen mensen gewoon met familie naar buiten en waren dan zoekende naar hun huis. Dan werd ik gebeld door ov-personeel dat in iemands kleding zag dat diegene bij ons woonde. Er woonde hier ook een mevrouw die in haar beleving naar het belastingkantoor moest. Ze is toen in de regen naar buiten gegaan, maar ze wist niet waar ze heen moest. We hebben de hele dag naar mevrouw gezocht en pas ’s avonds is ze gevonden, toen ze in de regen op zoek was naar haar huis.'

Stap voor stap sámen naar open deuren

Omdat het openen van de deuren gepaard gaat met nieuwe, soms spannende situaties, vinden ze het bij Dorpsveld belangrijk om dit goed voor te bereiden en goed samen te werken met de omgeving en naasten van bewoners. Zo vertelt Svetlana dat nu al voor alle bewoners individueel is afgewogen hoeveel vrijheid zij hebben. In een multidisciplinair overleg samen met meneer Baede is bijvoorbeeld afgesproken dat voor hem een naaste meegaat bij eventuele uitjes. Dit zorgt ervoor dat zowel hij als zijn vrouw, die ook bij Dorpsveld woont, op een prettige manier kunnen deelnemen. Meneer Baede, die het voorheen lastig vond om zelfstandig op pad te gaan, is blij met deze oplossing: 'Ik krijg hier goede verzorging en ze leven goed met me mee. En bevriende kennissen doen alles voor ons, dat is heel fijn.'

Een vergeet-mij-niet-pad

Wanneer ook de buitendeuren opengaan, is het betrekken van de buurtbewoners rondom Dorpsveld van belang. Svetlana vertelt dat het plan is om een vergeet-mij-niet-pad aan te leggen in de buurt. Dit is een pad dat bestaat uit blauwe bloemen op de straat. Het pad vormt een route die de bewoners van Dorpsveld kunnen volgen naar bijvoorbeeld een park, maar maakt andere buurtbewoners ook bewust van het feit dat er mensen met dementie in de wijk wonen en wandelen. Op deze manier hoopt Dorpsveld buurtbewoners te betrekken, zodat bewoners van Dorpsveld in de toekomst veilig naar buiten kunnen en weer kunnen genieten van een wandeling naar de Lepelaarsingel.