Passende zorg vraagt om passende interventies

Alain Dekker is hoofd van het PWO (praktijkgericht wetenschappelijke onderzoek) bij Alliade, een provinciale gehandicapten- en ouderenzorgorganisatie in Friesland met zo’n 8000 cliënten en 6000 medewerkers. Zijn team beantwoordt praktijkvragen van cliënten, medewerkers, verwanten en bestuurders met wetenschappelijk praktijk-onderzoek. Dit onderzoek gebeurt binnen het bredere kader van passende zorg.

Doen wat werkt

Alain licht toe: ‘We kijken binnen Alliade of dat wat we doen of willen inzetten echt werkt in de context van de praktijk. Ook doen we regelmatig aan vergelijkend warenonderzoek om te bepalen wat we gaan inzetten.’ Alliade heeft daarom onlangs een methodiekengids gemaakt voor de gehandicaptenzorg en werkt nu aan een soortgelijke gids voor de ouderenzorg. ‘In deze gids gaat het specifiek om langdurige begeleidingsmethodieken; een doorlopende werkwijze van een begeleidend team die je systematisch inzet zolang iemand bij jouw organisatie is. Dit soort methodieken (zoals bijvoorbeeld de methodiek Triple C) worden in de gehandicaptenzorg veel gebruikt en daarom was hier veel behoefte aan. In de praktijk wordt volgens Alain nog te vaak lukraak voor een interventie gekozen. Men is bijvoorbeeld enthousiast over een methodiek die onlangs op een beurs is gepresenteerd met een goed verhaal. Of doordat de folder er gelikt uitzag. Een echte onderbouwing voor die keuze is er dan niet.’

Interventies vinden en vergelijken

Alliade heeft deze methodiekengids gemaakt, omdat je als zorginstelling appels met appels wilt kunnen vergelijken. ‘Maar in de praktijk vergelijk je als het om interventies gaat nog vaak appels met peren of zelfs een complete fruitschaal’, verzucht Dekker. Daarom is hij sinds eind vorig jaar als koploper aangehaakt bij het programma passende zorg | passende interventies. Dit programma richt zich op het beter vind- én vergelijkbaar maken van werkende interventies en daar wil Alain zich graag hard voor maken. ‘Nu vergelijken we in de praktijk nog te vaak waterkokers met koelkasten en magnetrons. Daarom is het zo belangrijk dat er binnen het brede kader van interventies een soort van uniformering plaats vindt.’

‘Op basis van een scherpe definitie van wat we onder een methodiek verstaan met bijbehorende criteria, hebben we twee (!) jaar on- en offline gezocht naar de interventies die hierbij pasten. Alleen het vinden was al een hele klus. En vervolgens hebben we de gevonden 28 methodieken voor in dit geval de gehandicaptenzorg met elkaar vergeleken op basis van effectiviteit, context en doelgroep.  We hebben daarnaast gekeken naar de praktische toepasbaarheid en naar de bijbehorende bewijsvoering hiervan. Die was er lang niet altijd. Dit alles uitzoeken kostte veel tijd. En nu hebben hebben we bij Alliade nog een grote onderzoeksafdeling. Maar als je dat als niet hebt, hoe kun je dan als organisatie of individu al dit soort methodieken vergelijken?’

Hoe zit het met duurzaamheid? Alain vertelt: ‘Duurzaamheid, ook een van de aspecten van passende zorg, was bij deze psychosociale interventies niet echt te operationaliseren. Dit hebben we dus niet meegenomen als apart criterium. Maar voor andere interventies – zoals bijvoorbeeld hulpmiddelen – kan dit juist weer heel relevant zijn. Sowieso zal duurzaamheid steeds belangrijker worden.’

Kiezen op basis van feiten

Volgens Dekker worden binnen de gehandicapten- maar ook de ouderenzorg vaak groepsgebonden keuzes gemaakt voor interventies. ‘Dan moet je vanuit het kader passende zorg onderbouwde keuzes maken voor de lange termijn.’ Daarom vindt hij het belangrijk dat we als sector ook landelijk iets met elkaar gaan doen om het vinden en vergelijken van interventies echt een stukje beter en eenvoudiger te maken. En goed kijken naar de onderbouwing ervan. Zodat je je keuzes kunt onderbouwen met feiten. Want anders zetten we als sector nog te vaak zomaar lukraak iets in.’