Inzet Positieve Gezondheid bij dementie en geriatrie onderzocht
Gepubliceerd op: 15-11-2021
Hoe wordt 'Positieve Gezondheid' toegepast in de zorgpraktijk bij mensen met dementie? En hoe bij mensen met hersenletsel? Voor hun afstudeeronderzoek interviewde Aranka Schouten begeleiders, mantelzorgers en zorgmedewerkers en onderzocht Michiko Brands het gebruik van het spinnenwebmodel binnen een geriatrische revalidatieafdeling gespecialiseerd in (Cerebro Vasculair Accident) CVA. Beiden zijn nu klaar en delen de resultaten van hun onderzoek.
Onderzoek dementie
Voor de master Vitality and Ageing (Leiden University) onderzocht Aranka Schouten, bij Vilans, de inzet van Positieve Gezondheid bij mensen met dementie: ‘Waar ik met name naar keek was hoe het gespreksmodel van Positieve Gezondheid wordt toegepast in de praktijk’, vertelt Schouten. ‘Mensen die de vragenlijst Mijn Positieve Gezondheid invullen, kunnen met het spinnenweb in kaart brengen hoe zij zelf hun gezondheid ervaren. Voel je je bijvoorbeeld tevreden, gelukkig of juist eenzaam? Lukt het je om de dagelijkse dingen te doen, zoals het huishouden? Beleef je nog plezier aan hobby’s of bezigheden?
Voor mensen met dementie is het vaak niet haalbaar om zelf de vragenlijst in te vullen. Ik stelde de onderzoeksvraag hoe het gesprek aan de hand van het spinnenweb en met hulp van begeleiders en mantelzorgers in de praktijk ging.’ Schouten sprak in totaal 19 zorgprofessionals, mantelzorgers en begeleiders. ‘Wegens de uitbraak van COVID-19 was het helaas niet mogelijk voor mij om ook met mensen met dementie zelf te spreken. De start van mijn onderzoek viel namelijk samen met het begin van de lockdown in maart.’
Resultaten
Een van de inzichten uit Schoutens onderzoek is dat vertrouwen en een goede relatie tussen de cliënt en de zorgmedewerker extra belangrijk is bij deze doelgroep. Ook werd genoemd dat mensen met dementie veel verlies ervaren: het is belangrijk dat er in het gesprek aandacht is voor wat voor de persoon belangrijk is en wat er nog wel mogelijk is ondanks de dementie. Verder kan het helpen om het gesprek te ondersteunen met plaatjes of foto’s. Ook het creëren van een ontspannen sfeer door bijvoorbeeld muziek op te zetten werd als helpend ervaren.
Het onderzoek leverde ook inzichten op rond het betrekken van de mantelzorger. Het verhaal van de mantelzorger kan helpen om een breder beeld van de cliënt te krijgen, vooral in de latere fases van het ziektebeeld, wanneer het moeilijker wordt om met de cliënt te communiceren. Schouten: ‘Zorgverleners vinden het belangrijk om beide perspectieven te horen, maar geven aan dat het lastig kan zijn als de verhalen verschillen. Dit waren nuttige constateringen waar het Institute for Positive Health (iPH) en Vilans mee verder kunnen.’
Onderzoek geriatrie
Michiko Brands heeft het afgelopen jaar de afstudeerfase bij de Avans Hogeschool afgerond en een onderzoekscriptie geschreven. ‘Bij Avans studeerde ik Verpleegkunde en momenteel doorloop ik een master voor zorgmanagement. Voor mijn scriptie onderzocht ik wat het effect is van Positieve Gezondheid bij intakegesprekken. Ik vergeleek in totaal vier gesprekken tussen zorgvragers en zorgverleners. De eerste twee gesprekken werden uitgevoerd door professionals die nog nooit met het spinnenwebmodel hadden gewerkt, en de andere twee waren aan de hand van het spinnenweb.’
Resultaten
Uit Brands' onderzoek blijkt dat in de eerste intakegesprekken vooral veel aandacht uitgaat naar de technische kant van de revalidatie. Het is primair gericht op het herkrijgen van allerlei lichaamsfuncties. ‘De menselijke dimensie bleef vaak achter in die gesprekken. Terwijl de gesprekken die ik voorbereidde aan de hand van het spinnenwebmodel wél veel meer gingen over wat de cliënt graag wil bereiken in de revalidatie voor zijn persoonlijke leven. Voor die persoonlijke dimensie wordt binnen de revalidatiecentra toch vaak snel naar maatschappelijk werk gekeken. Ik denk dus dat er in dat opzicht nog veel te bereiken is’.
Over Positieve Gezondheid
Positieve Gezondheid is een manier om breder naar gezondheid te kijken. In de zorg ligt de focus doorgaans op de aandoening van mensen. De aandacht gaat naar klachten en gezondheidsproblemen en hoe we die kunnen oplossen. Bij Positieve Gezondheid ligt het accent niet (alleen) op ziekte, maar op mensen zelf, op hun veerkracht en op wat hun leven betekenisvol maakt.
