Opvallende regio-aanpak geeft gehandicaptenzorg een boost

Hoe houden we zorg voor meer mensen beschikbaar met minder medewerkers? Die vraag stellen meer zorgorganisaties zich, zo ook in de regio Zwolle en Drenthe. Het was duidelijk dat de zorgaanbieders moesten gaan samenwerken bij het vinden van oplossingen. In 2022 kwamen daarvoor regiomiddelen vrij. ‘Ik werkte toen als manager bij zorgorganisatie Vanboeijen’, vertelt Eveline Bakker. 

‘Na een aantal inhoudelijke projecten bespraken we met het zorgkantoor: het is beter om met een meerjarig programma te gaan werken bij het zoeken van duurzame oplossingen voor de toekomstige zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking. Het is eerst gaan rollen in Zwolle en vrij snel kwam Drenthe erbij. Ik ben gevraagd als programmamanager en dat was het begin van G-AAN.’

Focus op de digitale blik

G-AAN is een samenwerkingsverband van 35 zorgorganisaties en het zorgkantoor. Een aanjaagteam van acht bestuurders trekt de kar. ‘We zijn bewust ingestoken op bestuurlijk niveau, omdat daar het mandaat ligt om regionaal en meerjarig te gaan samenwerken’, aldus Eveline. ‘Verder kozen we voor de digitale blik als focus voor het meerjarige programma. Zo voorkomen we verwatering van de tijdelijke regiomiddelen. De trekkers zien elkaar vier tot zes keer per jaar en ik communiceer de uitkomsten van het aanjaagteam met de andere bestuurders. Twee tot vier keer per jaar komen we allemaal bij elkaar. Deze bestuurdersbijeenkomsten zijn besluitvormend.’

Veel voorbeelden van zo’n grote samenwerking in de gehandicaptenzorg zijn er niet. Hoe heeft Eveline dit voor elkaar gekregen? ‘Ik heb als programmamanager eerst een verkenning gedaan, ben overal koffie gaan drinken. Ik sprak met bestuurders over het gezamenlijk belang, maar ook over het eigen belang. Dat mag zeker ook op tafel. Het is belangrijk dat je als programmamanager organisaties goed hoort. Maar uiteindelijk moeten bestuurders vooral elkaar horen. Daarom ben ik de bijeenkomsten gaan organiseren. Liefst zie ik dat bestuurders elkaar inspireren. Ik ben er om te faciliteren.’

Transformeren met een meerjarig programma

In het programma is de focus op de digitale blik uitgewerkt in vier actielijnen. ‘Daarbij wilden we werken vanuit een gedeelde visie op zorginnovatie met technologie. Dat werd dan ook een van de actielijnen. Een aantal organisaties had hiervoor subsidie gekregen vanuit de SET, de Stimuleringsregeling E-health Thuis. Deze organisaties hebben tijdens een visiemiddag hun ideeën gepitcht. 

We hebben toen met elkaar het gesprek gevoerd: welke ideeën tillen we op naar de regio? De visie hebben we verwerkt in de praatplaat: Meer zelfredzaamheid voor de cliënt door digitale ondersteuning en innovatie, voor alle organisaties. Met ideeën als samen inkopen en uitproberen, een regionale uitleenservice opzetten, nachtmonitoring en medisch generalistische zorg regionaal vormgeven. Naar dat laatste zijn we inmiddels aan het toewerken.’

Meer zelfredzaamheid voor de cliënt door digitale ondersteuning en innovatie

Download de G-AAN praatplaat

Zorg en expertise digitaal dichtbij

Insteek bij de actielijnen was: niet zelf iets nieuws bedenken, maar kijken naar wat er al is en daarmee experimenteren. ‘Voor de tweede actielijn ‘‘Zorg en expertise digitaal dichtbij’’ was er bijvoorbeeld al DigiContact van Philadelphia Zorg, dat zorg op afstand biedt via beeldbellen’, vervolgt Eveline. ‘We hebben een flink deel van de middelen van het zorgkantoor daarop ingezet.’

‘Organisaties konden zo een kickstart maken: ze krijgen drie maanden lang 75% van alle inspanningen die ze hierop verrichten vergoed. Daarbij werken we toe naar een regionaal zorgproces voor cliënten en medewerkers. Dat wil zeggen: waar je ook woont of werkt, overal geldt hetzelfde werkproces voor Digitaal Dichtbij. We zijn een intensieve samenwerking aangegaan met DigiContact en werken toe naar strategisch partnerschap met een gezamenlijke ontwikkelagenda.’

Regionaal organiseren van processen

Nee, een eitje is het niet om zoveel organisaties blijvend te betrekken. Wel is er een ei van Columbus, naar Evelines mening: ‘Het ei van Columbus zit ‘m in het regionaal organiseren van zorg- en werkprocessen. Bij de derde actielijn, ‘‘Samen leren van het inzetten van zorgtechnologie’’, gaat het ook niet zozeer over de technologie zelf, maar over hoe we samenwerken, leren en veranderen. Daarom hebben we een programma gestart om de digitale vaardigheden te versterken van medewerkers, cliënten en hun naasten. Dat doen we samen met de Technologie & Zorg Academies Drenthe en IJssel-Vecht.’

Om het rijtje af te maken: de vierde actielijn gaat over datagedreven werken. ‘We hebben een inspiratiesessie georganiseerd voor bestuurders over datagedreven werken en kort daarop een werksessie voor professionals in ICT, innovatie en beleid. We waren het snel eens over het thema dat we wilden oppakken: Hoe kunnen we data inzetten voor het voorspellen van crises om zo de zorgvraag te dempen? Daarbij realiseerden we ons dat we de competenties voor datagedreven werken niet in huis hadden.’ 

‘We hebben contact gelegd met Universiteit Twente, Hogeschool Windesheim en Hanze. Zij kijken op een andere manier naar zorgprocessen en adoptie van technologieën. Daar willen we van leren. We hebben met hen een onderzoeksagenda opgesteld die gericht is op het regionaal verbeteren van zorgprocessen. We hopen dat de bestuurders de agenda omarmen en dat we deze kunnen laden met onderzoeken van studenten en PhD’s. Verder zijn we ook betrokken bij het initiatief voor een lerend netwerk AI met onder meer Hanze. Zo komen we tot nieuwe inzichten en oplossingen.’

Organisatienetwerk steeds steviger

En wat leveren de actielijnen op in de praktijk? ‘We zijn aan het kijken of we de samenwerking kunnen borgen in een regiohub. Het zou een plek moeten zijn waar hulpvragers en mantelzorgers 24/7 digitaal terecht kunnen voor begeleiding en behandeling, met de inzet van professionals in de regio.’

‘Naast Digitaal Dichtbij zijn de doelen van de regiohub: collegiale in- en uitleen, het borgen van medisch generalistische zorg en het toevoegen van expertise, zodat de cliënt kan blijven wonen waar hij of zij woont, ook bij een crisis. In 2025 is een kwartiermaker regiohub begonnen in Drenthe om hier vorm aan te geven. De mooie bijvangst is dat hiermee een steeds steviger organisatienetwerk in de regio ontstaat.’

Mooie resultaten. Wat kan Eveline andere organisaties aanraden? ‘Programmatisch werken moet de basis zijn, met een focus op de lange termijn. Het doel is om de bal 15 jaar vooruit te schoppen. Alleen op die manier kun je werken aan duurzame oplossingen. Ons langetermijndoel is om 25% van de zorg digitaal via de hub aan te bieden. Wanneer je dit bespreekt, zie je dat bij veel mensen de lichtjes aangaan.’ 

‘Tegelijkertijd zijn er bestuurders die dit als een spannende stap ervaren. Leidende vraag voor bestuurders is: hoe kan ik als bestuurder mijn doelen behalen? Ook als een deel van de zorg digitaal en via de regiohub wordt uitgevoerd? En ja, dan is mijn leidende vraag: hoe kunnen we zorgorganisaties bij deze transformatie ondersteunen? Hoe werk je samen aan dit doel? Goede procesondersteuning is hierbij essentieel. Zo bouw je samen aan een krachtig netwerk.’