‘Regionale samenwerking is heel groot en tegelijk eenvoudig en praktisch’

Nicole Maartens van de Raphaëlstichting was als adviseur betrokken bij uiteenlopende samenwerkingsverbanden in vier verschillende regio’s. ‘Ik zag hoe de onderwerpen verbonden waren en hoeveel overlap er was tussen regio’s. Ik dacht: Hoe vinden we elkaar op inhoud? Hoe dragen we met elkaar bij aan de beweging naar de toekomst van de zorg?’

De Raphaëlstichting is actief in Noord-Holland Noord, Zaanstreek-Waterland, Kennemerland en Amsterdam. Met een breed aanbod in gehandicaptenzorg, verpleeghuiszorg en psychiatrie werkt de Raphaëlstichting bovendien over de grenzen van het zorg- en sociaal domein heen. ‘Contractering over al die grenzen is een uitdaging’ vertelt Maartens. ‘Ik was destijds adviseur zorgverkoop en kwam er al snel achter dat het daarbij niet alleen moet gaan over financiering, maar over de beweging die de zorg moet maken en hoe we daarin kunnen samenwerken. En dat gaat niet vanzelf. De gehandicaptenzorg is vaak naar binnen gericht geweest.’

Een eerste samenwerking ontstond zo’n 2,5 jaar geleden en werd versneld doordat regionale middelen beschikbaar kwamen. De Raphaëlstichting startte samen met Esdégé-Reigersdaal, WilgaerdenLeekerweideGroep en ’s Heeren Loo een project op het gebied van medisch-generalistische zorg in Noord-Holland Noord. ‘Later is ook vanuit Kennemerland en Amsterdam een MGZ-project gestart, dat groot en breed werd aangevlogen met twaalf organisaties. Vervolgens zijn onder meer vanuit transitiemiddelen van de zorgkantoren projecten gestart op het gebied van technologie, arbeidsmarkt & onderwijs en complexe zorg. Ik zat overal dichtbij. Ik zag hoe alle onderwerpen verbonden waren en hoeveel overlap er was tussen regio’s. Vanuit de kansen om projecten en regio’s meer te verbinden is mijn functie gecreëerd en ben ik nu programmamanager interregionale samenwerking.’

Brede onderwerpen opdelen

Maartens wordt betaald vanuit regionale middelen van het zorgkantoor en uitgeleend door de Raphaëlstichting. ‘Mijn opdracht is het verbinden van projecten en op die manier bijdragen aan versnelling van de zorgtransformatie. Eenvoud is heel belangrijk hierin. Regionale samenwerking is heel groot en tegelijk eenvoudig en praktisch. Brede onderwerpen als medisch-generalistische zorg pakken we aan vanuit deelonderwerpen, zoals triage, scholing en stepped care. Het gaat om praktische zaken waar veel professionals al naar hebben gekeken. Intussen liggen er triagetools, regionale kaders voor medische verantwoordelijkheden en taakdifferentiatie en er zijn webinars ontwikkeld voor scholing. Dat hoeft dus niet iedere organisatie zelf te doen. Zo bespaar je ontzettend veel uren en middelen.’

Met andere woorden: de ene organisatie heeft al iets en de andere organisatie wil dat gebruiken. Hoe ga je daarmee om? ‘Dat is inderdaad lastig. Doe je dat tegen betaling? En tegen wat voor tarieven dan? De financiering is vaak leidend en de schotten hiertussen zitten ons in de weg. Zeker als organisaties resultaten willen gebruiken vanuit andere regio’s, loop je tegen de grenzen van de financiering aan. Terwijl, als organisaties willen aanhaken op inhoud of resultaten willen overnemen, dan moet dat mogelijk zijn. De inhoud moet leidend zijn, mensen in de projectgroep kunnen inschatten of die van meerwaarde is. Vervolgens moet dat bestuurlijk bekrachtigd worden. Het helpt als bestuurders zich niet laten beperken door het plafond van de regionale middelen, maar geld bijleggen als dat nodig is om de inhoudelijke doelstellingen te bereiken.’

Mogelijkheden voor opschaling

Naast verbinding tussen de onderwerpen, kijkt Maartens naar mogelijkheden voor opschaling, ook buiten de regio. ‘Daarbij houden we wel de bestaande governance in stand. Want als de aanpak te groot wordt, kom je niet verder. Maar als deze te klein is, is het beoogde effect minimaal. Het vraagt tijd, we kennen elkaar niet altijd goed. Laat staan dat we elkaar kennen over de grenzen van de regio. Maar we leren snel. We kijken daarbij bijvoorbeeld ook naar de ouderenzorg. Daar zijn ze al een stuk verder, niet alleen in regionale samenwerking, maar ook in de beweging naar meer zorg thuis, met de inzet van technologie. De voorbeelden die ik zie, deel ik in de projectgroepen.’

Met volle angst vooruit

Delen van kennis en resultaten vindt Maartens sowieso de juiste weg. ‘Het algemeen belang gaat in mijn ogen boven het eigenbelang. We hebben allemaal een rol in deze beweging, we hebben met z’n allen iets te doen in de zorg. Mijn advies aan andere organisaties is dan ook: Sta open voor elkaar. We moeten niet alleen aan onszelf denken, maar ook aan de buren en overburen. Ga met elkaar in gesprek, leg verbinding op en tussen alle niveaus en ook met de financier. Zie elkaar niet als tegenstander. En dan met volle angst vooruit. Het is spannend, maar we kunnen niet anders. De opdracht is te groot, we moeten het samen doen. We kunnen zoveel van elkaar leren en gebruiken.’

Strategische ondersteuning met RegioKracht

Vincent Blankespoor, strategisch ondersteuner voor de regio’s Noord-Kennemerland en Zaanstreek-Waterland binnen het programma RegioKracht, herkent het verhaal van Nicole Maartens. ‘We zien dat de uitdagingen van de gehandicaptensector vaak de samenwerking op zorgkantoorniveau overstijgen. Het programma RegioKracht kan ondersteunend hierin zijn. Als onafhankelijke adviseurs kunnen wij in de driehoek van programmamanagers, bestuurders en inkopers van zorgkantoren de rol op ons nemen van verkenner, verbinder en katalysator. Met elkaar kunnen we de transitie naar meer regionale samenwerking versnellen en zo de zorg voor mensen met een beperking toegankelijk houden. We nodigen organisaties in de gehandicaptensector uit RegioKracht te benutten om daar te komen.’

Wil jij meer weten over samenwerken in de regio en de mogelijkheden van ondersteuning vanuit Regiokracht? Bekijk dan het Overzicht van de regio's en neem contact op met één van de strategisch ondersteuners in jouw regio.