Samen beslissen met kwetsbare ouderen in de huisartsenpraktijk: “De patiënt staat centraal, natuurlijk steunen we dat.”

Wanneer ouderen met meerdere aandoeningen en problemen tegelijk zorg ontvangen, is het van belang samen met deze ouderen te beslissen over de geleverde zorg. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat (kwetsbare) ouderen zich door samen beslissen zekerder voelen over de keuzes die zij maken, gemotiveerder zijn om ondersteuning, zorg en behandeling vol te houden en minder vaak kiezen voor oplossingen die niet bijdragen aan hun kwaliteit van leven.

Project STERK

Huisartsenpraktijken van drie regionale samenwerkingsverbanden en de met hen samenwerkende ziekenhuizen werken samen in het project STERK: Samen Beslissen met TOPICS-SF in Eerstelijns Regio’s en Ketens. De PROM TOPICS-SF kan het samen beslissen ondersteunen. De TOPICS-SF is een vragenlijst die inzicht geeft in verschillende levensdomeinen en de gezondheidssituatie van ouderen. Aan deze PROM zijn samen-beslisvragen toegevoegd. Samen vormen ze één geheel: de Samen Beslis Hulp. Yvette van den Bosch, praktijkverpleegkundige en bestuurslid bij de V&VN PVK-POH, vertelt ons waarom zij samen beslissen met de Samen Beslis Hulp een goed idee vindt. 

Samen beslissen speelt al

Yvette vertelt dat samen beslissen ook vóór haar betrokkenheid bij STERK geen onbekend onderwerp voor haar was: “Bij ons speelt dit al jaren, het is geen nieuw onderwerp. We hebben al vele scholingen gehad. Ik denk dat het in de huisartsenpraktijk dan ook al een poosje is ingebed.” Een manier waarop Yvette in haar werk al gebruikmaakt van samen beslissen, is door het inzetten van de keuzehulpen van Thuisarts.nl. Dit zijn online keuzehulpen waarmee de patiënt kan bepalen welke behandeling bij hem of haar past. Yvette vertelt dat er bij haar in de praktijk wordt verwezen naar deze tool en dat het de bedoeling is dat patiënten deze invullen vóór ze naar het spreekuur komen. Zelf probeert Yvette het samen beslissen gesprek vaak mondeling te houden, omdat ze in de praktijk ook te maken krijgen met mensen die minder goed kunnen lezen.

Tijd maken

Ook van samen beslissen met de Samen Beslis Hulp ziet ze de voordelen in: “Ik denk dat het heel goed is om de Samen Beslis Hulp voor een consult mee te geven aan mensen, zodat ze van tevoren kunnen nadenken en ook kunnen bepalen óf ze samen willen beslissen, want ook niet iedereen wil dat.” Verder geeft ze aan niet zeker te weten of een dergelijke werkwijze in de praktijk altijd haalbaar is: “Ik kan me ook voorstellen dat je er minder tijd aan besteedt dan nodig is of dan mensen nodig zouden hebben. Ik hoop ook zeker voor de huisartsen dat ze meer tijd krijgen. Want het is zo belangrijk dat ze een vraag die soms achter een vraag zit kunnen onderzoeken, omdat mensen daar soms beter mee geholpen zijn. Het gaat niet altijd om medische adviezen.” Gelukkig is inmiddels afgesproken dat huisartsen meer tijd krijgen voor het consult. “Daar ligt zeker een mogelijkheid”, aldus Yvette. “De huisartsen zijn over het algemeen al heel vaardig in het laten meedenken, zo’n Samen Beslis Hulp kan dan net even ondersteunend zijn.” 

Yvette denkt dat het project vooral goed zal werken op het gebied van ouderenzorg. “Daar is denk ik veel winst te behalen om dat je daar naar mijn idee niet per se moet inspelen op medische problematiek, maar op wat wil je, wat kan je en wat zijn je doelen voor de komende tijd. Artsen zijn in eerste instantie denk ik toch net wat meer medisch gericht denk ik.” Yvette is dus positief over samen beslissen met kwetsbare ouderen, maar geeft aan dat je hier wel echt de tijd voor moet nemen. “Je moet er niet even snel doorheen lopen. Maar uiteindelijk zal het tijdswinst opleveren, daar ga ik vanuit.” Ze doelt hiermee op het feit dat zij als praktijkondersteuner het gesprek met de patiënt kan voeren en uiteindelijk duidelijk aan de huisarts kan rapporteren wat er verteld is en wat belangrijk is.

De patiënt centraal

Yvette vindt het vooral fijn dat er met het STERK-project een methode komt om samen te beslissen met kwetsbare ouderen. “Het geeft ook een beetje richting aan een gesprek. Soms denken zorgverleners wel dat ze samen met de patiënt beslissen, maar zijn ze toch nog te sturend. Vooral bij ouderen, want die zijn toch nog gewend om aan te nemen wat de zorgverlener vindt.” De voornaamste reden dat Yvette het project steunt, is dat de patiënt centraal staat. “Dat is een van de verpleegkundige uitgangspunten. We zijn er altijd voor de patiënt. Alles wat erbij helpt om dat voor elkaar te krijgen, natuurlijk steunen we dat. Zeker als dit goed werkt, dan is het belangrijk dat het gebruikt gaat worden in heel Nederland. Je krijgt er ook andere gesprekken door. Vroeger ging het vooral over medische dingen, maar je laat mensen nu ook bewust nadenken over andere dingen die belangrijk zijn om kwaliteit van leven te ervaren.”