Specialistische kennis GZ-psycholoog hard nodig in ouderenzorg

Gepubliceerd op: 25-04-2023

Er is een tekort aan GZ-psychologen en aan opleidingscapaciteit in de VVT-sector. En dat terwijl specialistische kennis in de ouderenzorg nodig is. Die noodzaak zal groter worden door de vergrijzing en een toename van complexe problematiek. Careyn, Stichting Humanitas en De Zellingen namen daarom het initiatief tot regionale samenwerking in een Gecombineerde Opleidingsplek (GOP). ‘We hebben nu een gezamenlijke praktijkopleider. Als die weggaat, kan een GZ-psycholoog uit 1 van de andere organisaties het opleiden overnemen’.

GZ-psychologen die met elkaar uitwisselden in intervisie vanuit verschillende organisaties. Het bleek een mooie broedplaats voor het idee voor een GOP. ‘Het initiatief om te gaan samenwerken ontstond bij ouderenzorgorganisatie De Zellingen toen een GZ-psycholoog wegging’, vertelt Bernadette Haan, GZ-psycholoog bij Stichting Humanitas. ‘Hierdoor dreigde de opleiding voor hun psycholoog in opleiding (PIOG) in gevaar te komen. De toenmalige GZ-psycholoog van De Zellingen is toen heel actief met het idee van een GOP aan de slag gegaan.’

Minder kwetsbaar door GOP

Doordat de 3 organisaties nu een praktijkopleider delen, zijn ze nu een stuk minder kwetsbaar geworden. ‘Ik ben aangesteld als praktijkopleider voor die 3 organisaties’, vertelt Hilke van Cuylenborg, GZ-psycholoog bij Careyn. ‘Bernadette is vervangend praktijkopleider voor als ik wegval. In totaal zijn er vanuit deze samenwerking 3 GZ-psychologen beschikbaar.’

Aanmelden MGZ in de regio-project

Wilt u met ondersteuning werken aan toekomstbestendige, regionale medisch generalistische zorg in de regio?

Met het programma MGZ in de regio zetten Vilans en Erasmus Universiteit Rotterdam zich in om medisch generalistische zorg toekomstbestendig, regionaal te organiseren. We ondersteunen (domeinoverstijgende) samenwerkingen rondom MGZ in regio’s met een ervaren ondersteuningsteam. Deze MGZ-projecten in de regio’s richten zich op verbetering van de samenwerking tussen Specialisten Ouderengeneeskunde (SO), huisartsen en/of Artsen VG.

Hoe komt u met uw regio in aanmerking voor ondersteuning?
De regio is altijd leidend. Ondersteuning kan op verschillende manieren worden aangevraagd:

Via de regiotafel V&V of GHZ - De penvoerder vanuit de regiotafel is eigenaar van het MGZ-project. Eerste contact loopt via de betrokken ondersteuner van het team Waardigheid en trots in de regio.
Via een zelfstandig, regionaal initiatief - Bent u niet aangesloten bij een regiotafel en heeft u zelf een regionaal initiatief? Dan kan ondersteuning worden aangevraagd. Er wordt vanuit de regio een projectleider/contactpersoon aangesteld voor het MGZ-project. Het initiatief heeft een eigenaar en (wenst) een verbinding met een regionale tafel. Aanmelden kan door een e-mail te sturen naar het MGZ-ondersteuningsteam, via MGZinderegio@vilans.nl.

Vraag naar GZ-psychologen groeit

Het belang van GZ-psychologen in de ouderenzorg is groot. Van Cuylenborg: ‘Het percentage ouderen gaat alleen nog maar stijgen de komende jaren. Ook is de verwachting dat de zorg complexer gaat worden, omdat mensen in een steeds latere fase van dementie opgenomen zullen worden in het verpleeghuis. Vaak zal dit dan juist om mensen met onbegrepen gedrag gaan. Mensen met dementie die hier geen last van hebben, kunnen immers vaak ook thuis blijven wonen.’

Verschil met GGZ

Specialistische kennis in de ouderenzorg is dan ook hard nodig. Van Cuylenborg: ‘Zo weet ik uit onderzoeksgegevens dat er 2 jaar geleden bekend was dat 2/3 van de psychologen in de ouderenzorg basispsychologen zijn en 1/3 GZ-psycholoog. Als je dat vergelijkt met de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) is dat echt weinig. In die sector is de verhouding precies andersom.’

GZ-psychologen ouderenzorg

Daarom is het slim om aandacht te hebben voor het opleiden van GZ-psychologen in de ouderenzorg. Van Cuylenborg: ‘Dat is alleen niet makkelijk. Je moet de begeleidingscapaciteit hebben als individuele organisatie. Tegelijkertijd is er te weinig financiering voor voldoende opleidingsplekken. In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) is er daarentegen wel een groter opleidingsvolume. Daarom loont het om als ouderenzorgorganisatie vooral ook de samenwerking op te zoeken met een GGZ-organisatie.’

Erkenning aanvragen RINO Groep

Haan: ‘Gelukkig zagen onze leidinggevenden de noodzaak in van ons initiatief. Onze eerste stap was om erkenning aan te vragen voor de opleidingsplaats van deze 3 organisaties bij de RINO Groep. Wat daarbij heeft geholpen is dat we dit plan echt met bevlogenheid en enthousiasme hebben gepresenteerd. Daardoor bleef echt het gevoel hangen van “Hier gaan we iets van maken”.’

Aanvraag subsidie

Van Cuylenborg: ‘Daarnaast hebben we subsidie aangevraagd bij TOP Opleidingsplaatsen, waarna je wordt opgenomen in het register. Voor de ouderenzorg kan het wel een knelpunt zijn of er voldoende subsidie is. Wij hebben het toegekend gekregen, maar het kan gebeuren dat je als organisatie toch wellicht de afweging moet maken of het vanuit het eigen organisatiebudget gefinancierd moet worden. Voor het volgende kalenderjaar kun je dan opnieuw een aanvraag indienen.’

Tip: start in het eigen netwerk

Haan: Voor andere organisaties die hiermee aan de slag willen, zou ik zeggen begin in je eigen netwerk. En ga vooral aan de slag met enthousiastelingen die de meerwaarde zien. Niet alle organisaties ervaren namelijk de ruimte voor zo’n initiatief. Als een organisatie zelf nog geen GZ-psycholoog in dienst heeft, is zo’n gezamenlijk initiatief vaak nog een stap te ver.’

Onderlinge uitwisseling

Haan: ‘Ook vindt er onderlinge uitwisseling uit tussen medewerkers om zo ook de band met de andere organisatie te houden. Hiervoor hanteren onze organisaties een gesloten-beurs-regeling. Er wordt uitgewisseld in uren, zodat er onderling niet gefactureerd hoeft te worden.’ Van Cuylenborg: ‘Als ik bijvoorbeeld 4 uur maak bij Humanitas, levert Humanitas voor die 4 uur weer een GZ-psycholoog aan Careyn.’

Toekomstplannen

Van Cuylenborg: ‘Plannen die we nog hebben voor de toekomst is dat we ook willen kijken of de studenten hier nog meer waarde uit kunnen halen. Bijvoorbeeld door het aanbieden van gezamenlijke intervisie, waarin studenten kunnen delen waar ze tegenaanlopen, of het uitwisselen van supervisoren. We zijn dus nog niet klaar met de ontwikkeling van de GOP en willen alle mogelijkheden goed benutten.’

Tip: Overtuig met onderbouwde informatie

Van Cuylenborg: ‘Een andere tip is vooral om de RINO Groep vanaf de start mee te nemen in het proces. Zij kunnen echt heel veel bruikbare informatie geven in hoe je dit het beste kunt aanpakken. Bij het overtuigen van het bestuur helpt het goed om het belang van GZ-psychologen in de ouderenzorg goed uit te leggen. Daar kunnen onderbouwde feiten uit artikelen bij helpen. Zo heb ik gebruik gemaakt van informatie uit het artikel ‘Tijd om te specialiseren in ouderen-psychologie’ dat is gebaseerd op informatie uit onderzoek.’

Meer informatie

Lees het artikel 'Regionaal opleiden GZ-psycholoog is een must’.