Verpleeghuismedewerkers regio Utrecht digivaardiger

Een kwart van de medewerkers in de ouderenzorg boven de vijfenvijftig is digistarter. Voor andere leeftijden ligt dat percentage op zestien. ‘Ik wist dat het zou helpen om mensen in deze sector digitaal vaardiger te maken. Maar niet dat het zo veel persoonlijk leed zou wegnemen,’ stelt programmamanager Suzanne Verheijden van Digivaardig in de Zorg. Ze leidde een regionaal Utrechts digivaardigheden-project dat ook wordt ondersteund vanuit Waardigheid en trots in de regio.

Medewerkers in tranen aan haar bureau – die schaamte maakte grote indruk op Suzanne. ‘Dat taboe van “als mijn manager er maar niet achter komt hoe onhandig ik op de computer ben”, die schaamte… Dat heeft gemaakt dat ik het als mijn missie zie om zorgmedewerkers zelfstandiger te maken op computergebied. Door meer zelfvertrouwen over digivaardigheden voelen ze zich meer deel van het team. 

Ze gaan ook beter rapporteren, waardoor de kwaliteit van zorg toeneemt. En men rapporteert vlotter. Ik heb uitgerekend dat het op jaarbasis ruim honderd uur per medewerker kan schelen. Die tijd kan men aan cliëntencontact besteden. Zo hebben alle partijen erbij te winnen: de medewerker, de organisatie én de cliënt.’

Landingsbodem innovatie

Wat Suzanne ook belangrijk vindt, is dat een digivaardige zorgsector een betere landingsbodem is voor innovatie: ‘Een innovatiemanager kan van alles bedenken, als medewerkers geen app kunnen downloaden gaan al die initiatieven over hun hoofden heen. Dan begin je niks.’ Nu de technologische ontwikkelingen zo snel gaan binnen de zorg, is het niet langer de vraag óf een medewerker digitaal vaardig wil worden maar hóe. ‘De vrijblijvendheid moet eraf,’ vindt Suzanne.

Ze schetst hoe medewerkers heel lang met succes om de digitale taken heen blijven functioneren: een medewerker die al vijftien jaar het ECD ontwijkt door het rapporteren aan een collega over te laten en in ruil daarvoor de was te doen. Iemand die zijn mailaccount nog niet heeft geactiveerd en voor wie collega’s alles uitprinten. 

‘Dit afschuifsysteem houdt de situatie in stand. Het is niet vreemd dat je vroeger in je opleiding hebt leren rapporteren in een schriftje. Mensen moeten die drempel over worden geholpen.’

Digicoach ondersteunt op werkvloer

Zorgmedewerkers geven aan het liefst ondersteund te willen worden in digivaardigheden door een coach op de werkvloer. Iemand van de eigen organisatie die over de schouder meekijkt als men ergens niet uitkomt. ‘Een computercursus geeft digistarters stress’, weet Suzanne. Voor de regionale werkgeversorganisatie Utrechtzorg en Zorgkantoor Zilveren Kruis begeleidde ze het gesubsidieerde project Digitale Vaardigheden, waar zich in totaal eenentwintig zorginstellingen bij aansloten. Bestuurders raakten door heldere praktijkvoorbeelden overtuigd van nut en noodzaak van meer digivaardigheid. Het opleiden van digicoaches was een van de eerste stappen.

Door corona kunnen de digicoaches soms niet meer op de werkvloer komen. Gelukkig kunnen ze ook op afstand digitaal coachen.

Goed zichtbaar

Jolanda Hoosbeek werkt bij De Rijnhoven, een van die organisaties. Ze is nu bijna twee jaar digicoach. ‘Naast mijn functie als intercedent personeel ben ik acht uur per week beschikbaar om collega’s verder te helpen. Ik beheer de mailbox van de digicoaches waarin allerlei vragen binnenkomen. Zoals een verzoek van een nieuwe collega om de zelfscan (vragenlijst) digivaardigheden te bespreken en uitleg te krijgen over onze digitale werkomgeving. Zijn alle inlogaccounts geactiveerd, met welke programma’s werken we? De digiscan is een leidraad om met elkaar in gesprek te gaan over digivaardigheden. Verder zijn er mailvragen over een bepaalde applicatie, tegenwoordig uiteraard vaak over beeldbellen. Hoe beleg ik een Zoomvergadering? Of iemand wil een afspraak maken. Ik ben goed bekend binnen de teams en behoorlijk zichtbaar, dat is mijn meerwaarde denk ik. We promoten onszelf als digicoaches goed, zodat iedereen ons weet te vinden. Ik werk zelf niet binnen de zorg. Een collega-digicoach weet meer over het ECD. Zo hebben wij allemaal onze sterke punten.’ 

Wat Jolanda soms wel eens jammer vindt is dat collega’s het geleerde niet altijd in de praktijk brengen omdat ze worden meegesleurd in de hectiek van de dag.

Regionale samenwerking: leren van elkaar

Een sterk punt van het project in de regio Utrecht is de regionale samenwerking tussen de werkgeversorganisatie, het zorgkantoor, de deelnemende zorginstellingen en het onderwijs. Marcella Hartong, digicoach bij Lyvore en tot voor kort regionaal projectleider: 

‘We kwamen regelmatig bij elkaar om van elkaar te leren, om niet overal het wiel opnieuw uit te vinden. Je neemt tips en tricks van elkaar over, weet elkaar te vinden. Wij waren relatief ver met de introductie van nieuwe medewerkers, hoe wij de daarin de digitale werkomgeving meenamen. Anderen pikten dat op. Ook zijn we allemaal nieuwsgierig naar tips hoe je bijvoorbeeld het best een digistarter kunt bereiken. Door het taboe eromheen kan dat lastig zijn.’ Marcella verwacht dat de onderlinge regionale contacten blijven.

Suzanne vult aan: ‘De manier waarop partijen het binnen een regio met elkaar organiseren kan verschillen. In deze regio hebben we geprobeerd de instellingen maximaal te ontlasten op het gebied van organisatie, scholing en communicatie. Maar de programmatische aanpak is behoorlijk vergelijkbaar in Nederland.’ Na afloop van de subsidieperiode kiest elke instelling voor zichzelf of en hoe de digicoaches verder gaan. ‘Wel zijn er dit jaar nog vier intervisies’, weet Suzanne.

Beweging op gang

Marcella voelt dat ze onderdeel is van iets groters: ‘Er is echt iets op gang gekomen. Pas werd ik gebeld door iemand uit Overijssel. Haar instelling organiseerde de digivaardigheid zelf. Ik heb haar ook de voordelen van het regionaal samenwerken uitgelegd. Ik word er nu eenmaal blij van dit verhaal te delen. De medewerker zit prettiger in zijn vel, de organisatie heeft productievere medewerkers en de cliënt krijgt meer tijd en aandacht, misschien voor een rondje naar buiten.’

Digicoach Jolanda sluit af: ‘Het is fijn als je ziet dat mensen trots zijn op iets dat ze geleerd hebben en waar ze nu niet meer tegenaan hikken. Het uitvoeren van computertaken kost geen energie meer. Want technologie is er uiteindelijk om ons te ondersteunen.’

Door: Linda van Ingen

Meer weten

• Over RegioKracht in de zorg: RegioKracht in de zorg richt zich op het versnellen van de transitie die nodig is om de zorg en ondersteuning aan ouderen en mensen met een beperking toegankelijk te houden. lees meer over het programma RegioKracht in de zorg.
• Lees het rapport over digivaardigheden in de zorg
• Bezoek de website digivaardighedenindezorg.nl