Wegwijzer domeinoverstijgend samenwerken gepubliceerd

Als gemeenten, zorgkantoren, zorgverzekeraars en zorgaanbieders écht gaan samenwerken, kunnen meer kwetsbare ouderen op een fijne manier in hun eigen omgeving blijven. Dat blijkt uit de experimenten met ‘domeinoverstijgend samenwerken’ van de gemeenten Dongen, Ede en Hollandscheveld. Hun ervaringen zijn nu gebundeld in een handige wegwijzer, vol tips en achtergrondinformatie. Nieuwe samenwerkingspartners kunnen er direct mee aan de slag.

‘Linksom of rechtsom, er moet iets gebeuren om de ouderenzorg behapbaar te houden’, zegt René van het Erve, themacoördinator domeinoverstijgende samenwerking bij Waardigheid en trots. ‘Als we niets doen, kunnen we kwetsbare ouderen straks niet meer de zorg bieden die ze nu nog wel krijgen’, vult Vilans-adviseur Sandra Dahmen aan. De groep kwetsbare, thuiswonende ouderen is nu nog relatief klein, maar wordt de komende jaren steeds groter. Dat is een logisch gevolg van de vergrijzing. ‘We weten nu al dat verpleeghuizen straks geen plek hebben voor al deze ouderen. En geen personeel om ze te verzorgen.’ Domeinoverstijgend samenwerken kan een deel van de oplossing zijn.

Speciaal opgeleide arrangeurs

Het doel van domeinoverstijgend samenwerken is dat kwetsbare ouderen zo lang mogelijk gelukkig zijn in hun eigen omgeving. Daarvoor hebben deze ouderen zorg en ondersteuning vanuit verschillende domeinen nodig. Dus betaald vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en/of de Wet langdurige zorg (Wlz). En dat maakt het heel ingewikkeld. Want elk domein heeft zijn eigen regels voor toegang en een eigen eindverantwoordelijke: respectievelijk de zorgverzekeraar, de gemeente en het zorgkantoor. Veel ouderen en hun naasten verdwalen hierin. Bij domeinoverstijgend samenwerken mag een zorgaanbieder doen wat nodig is. Uit welk domein de zorg komt, maakt niet uit. Speciaal opgeleide ‘arrangeurs’ regelen het snel en zonder wachttijden. Want dat is een ander probleem waar kwetsbare ouderen en hun naasten tegenaan lopen: het duurt vaak lang voordat de juiste zorg of ondersteuning er is.

Begin morgen

In de experimenten werd de bekostiging achteraf geregeld. Het ministerie van VWS werkte aan een wetswijziging van de Wlz om dat makkelijker te maken. Of deze wijziging doorgaat is onzeker. ‘Nu het kabinet demissionair is, heeft de Tweede Kamer het wetvoorstel “controversieel” verklaard’, legt Van het Erve uit. ‘Of en wanneer het weer wordt opgepakt, weten we niet.’ ‘Maar dat betekent niet dat ook domeinoverstijgend samenwerken moet worden uitgesteld’, voegt Dahmen toe. ‘Integendeel, gemeenten, zorgkantoren, zorgverzekeraars en zorgaanbieders moeten zich gaan voorbereiden op de behoefte van kwetsbare, thuiswonende ouderen. Ons advies is dus om wel te beginnen. Liefst morgen al.’

Zelf aan de slag

En daar kan de wegwijzer bij helpen. Want in de wegwijzer staan alle ervaringen en lessen uit de experimenten in Dongen, Ede en Hollandscheveld bij elkaar. ‘Hier kunnen nieuwe samenwerkingspartners zelf mee aan de slag’, zegt Van het Erve. ‘Zo staan er belangrijke randvoorwaarden in. Dat je een goede projectleider moet hebben bijvoorbeeld. En dat je medewerkers moet trainen en opleiden tot arrangeur.’ Dahmen: ‘Er staan handige tips in en werkwijzen. Maar let op, het is geen blauwdruk! Elke gemeente en elke regio is anders. Maar dankzij de wegwijzer hoeven samenwerkingspartners het wiel in ieder geval niet opnieuw uit te vinden.’

Welke tip geven Dahmen en Van het Erve alvast mee? ‘Enthousiasme en een gedeelde ambitie zijn de basis van domeinoverstijgend samenwerken’, zegt Dahmen. ‘Zorg dus dat alle partners ervoor willen gaan.’ ‘Naast enthousiasme is uithoudingsvermogen belangrijk’, besluit Van het Erve. ‘Het kost tijd om een goede samenwerking op te zetten en op elkaar te durven vertrouwen. Neem die tijd ook echt.’

Meer lezen? Bekijk dan ook het kennisdossier over domeinoverstijgend samenwerken.