Werkzame elementen tegen eenzaamheid werken écht

Goed nieuws: de theoretische kennis over wat werkt bij interventies tegen eenzaamheid, blijken in de praktijk ook echt te werken. Dat blijkt uit het leertraject ‘Werkzame elementen bij eenzaamheid’, begeleid door ZonMw in het kader van het programma Eén tegen eenzaamheid. Vilans-onderzoeker Tamara Bouwman was nauw betrokken bij het leertraject.

‘Zeker, die kennis over werkzame elementen kun je in de praktijk gebruiken om mensen te helpen zicht te krijgen op wat maakt dat hun interventie werkt,’ bevestigt Tamara Bouwman. ‘Door met elkaar aan de slag te gaan en de kennis te doorleven en toe te passen kregen we nieuwe inzichten en konden we bestaande interventies om eenzaamheid tegen te gaan, ook verbeteren.’

Band opbouwen

Bouwman ziet bij het verminderen van eenzaamheid ook een belangrijke rol weggelegd voor zorgprofessionals: ‘Zij komen veel eenzaamheid tegen bij hun cliënten, maar de aanpak daarvan komt vaak bij het sociaal domein te liggen. Op zich prima natuurlijk, maar nieuwe hulpverleners moeten wel weer een band met een cliënt opbouwen. Doeners als zorgprofessionals zijn, willen ze zelf ook iets kunnen doen.’

Erkende interventies

Een rapport met de uitkomsten van het leertraject geeft zorgprofessionals aanbevelingen met handvatten die relevant zijn voor het hele veld, van beleid tot praktijk. Bouwman: ‘Onze eerste aanbeveling is te kijken welke kennis er al is over het verminderen van eenzaamheid. Het is zinvol om erkende interventies in te zetten en niet allerlei nieuwe ‘leuke’ activiteiten te bedenken waarvan het niet zeker is of die bijdragen aan het verminderen van eenzaamheid. De tweede aanbeveling is om mensen te verbinden. Hierbij kan je in een zorgsetting denken aan het verbinden van onderzoek en beleid, maar ook van collega’s onderling. De één heeft meer affiniteit met eenzaamheid dan de ander. Onthoud dat iedere cliënt met eenzaamheid iets anders nodig heeft, en daarom dus hulp van verschillende mensen kan gebruiken. Bij het verminderen van eenzaamheid is het geen ‘one size fits all’, maar spelen verschillende behoeften, expertises en affiniteiten.’

Persoon centraal

De derde aanbeveling: maak dus gebruik van de werkzame elementen. ‘Die geven inzicht in wat nou maakt dat een interventie of aanpak kan werken’, heeft Bouwman ervaren. ‘Zo kun je de vraag stellen of er voldoende variatie is aan activiteiten of dat er misschien te veel focus ligt op alleen ontmoetingsmogelijkheid zijn. Met de werkzame elementen kun je ook gericht naar iemands behoefte kijken.’ De vierde aanbeveling benadrukt dat de doelgroep zelf bepaalt wat werkt. Tamara Bouwman: ‘Als je eenzaamheid wil verminderen, is het essentieel dat de persoon die eenzaamheid ervaart, centraal staat. Stel de vraag of een interventie of activiteit bij hem of haar past en check bij cliënten wat voor hen werkt. Pas zo nodig de interventie of activiteit aan of ga op zoek naar ander aanbod dat beter aansluit.’