Blog - Positieve Gezondheid en het goede leven

Positieve Gezondheid, iedereen houdt ervan. Ik dus ook. En waarom? Wat ik zo mooi vind aan het begrip is dat het duidelijk maakt dat mensen op verschillende manieren naar hun eigen en andermans gezondheid kijken. Het gaat niet alleen om gezondheid, maar om wat voor mensen belangrijk is in hun leven en hoe ze daarmee omgaan. Maar dat zie je niet zomaar.

Zorg- en welzijnsprofessionals van verschillende disciplines kijken allemaal anders, en daarnaast zijn er verschillen tussen professionals onderling. Als ‘gewone burger’ kijken zij vaak ook nog eens met een andere bril wanneer het hun eigen leven of dat van een naaste betreft.

Het goede

Die andere kijk op mensen en hun leven is cruciaal als het erom gaat wat goed is om te doen. In de Kwaliteitsraad van het Zorginstituut, waar ik zitting in heb, hebben we recent aangegeven wat goede zorg is: goede zorg draagt bij aan een goed leven van de burger, de cliënt of patiënt. Een goed leven gaat over eigen regie, in verbinding staan met andere mensen en over een zinvol bestaan. Logisch, zou je denken. Deze visie gaat er ook vanuit dat het goede voor iedereen anders is.

Maar om grote begrippen als goed leven, verbinding en zinvol bestaan goed te verstaan moeten we ze klein maken. Onderzoeken wat de ander belangrijk vindt, hoe hij of zij de werkelijkheid duidt en hoe een interventie bijdraagt aan een leven dat voor die persoon ‘goed’ is. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan in de hulpverleningswereld, waarin zorg en welzijn vergaand geprofessionaliseerd en gespecialiseerd zijn.

Taalbarrières afbreken met Positieve Gezondheid

Mensen, en dus ook professionals, verstaan elkaar vaak niet. Elk beroep heeft een eigen jargon, eigen waarden en belangen. Mensen van verschillende hiërarchieën verstaan elkaar vaak óók niet zo best: de bestuurder, de zorgmedewerker, de zorgverzekeraar. En dan heeft elke organisatie nog eens een eigen jargon. En tenslotte begrijpen cliënten professionals vaak niet; en het omgekeerde is ook waar. We hebben het vaak over ‘de dialoog’ en willen persoonsgericht werken, maar praten niet zelden langs elkaar heen. Je snapt niet dat het nog zo vaak goed gaat!

Positieve Gezondheid helpt bij dat probleem. Wat ik zo interessant vind, is dat het concept handvatten biedt om te spreken over de betekenisgeving; wat iemand, cliënt, familielid, medewerker of manager belangrijk vindt. Positieve Gezondheid geeft een kader om de taalbarrières die ik noemde te overkomen.

Elkaar begrijpen

Het concept Positieve Gezondheid biedt een handvat voor reflectie op je eigen waarneming, waardering en betekenisgeving. Het is belangrijk onbevooroordeeld, of oordeelloos naar elkaar te kijken, elkaar te begrijpen, misschien wel te doorgronden; wat doet er voor de ander toe en hoe verhoudt zich dat tot wat voor mij cruciaal is?

Kost dat veel tijd? Soms wel, vaak niet. Ik herinner me een situatie uit mijn stage in een verpleeghuis, waarbij een mevrouw met dementie telkens haar kunstgebit uit haar mond haalde als ze ging eten. De verpleegkundige erbij gehaald, de specialist ouderengeneeskunde, de tandarts en uiteindelijk ging mevrouw in de taxi naar de kaakchirurg. Niemand kon de oorzaak vinden. Tot het moment waarop een verzorgende in opleiding het zag en vroeg: ‘Mevrouw, waarom doet u altijd uw tanden uit als u gaat eten?’ Het antwoord was eenvoudig: ‘Anders worden ze zo vies!’

Kortom, we moeten de ander begrijpen en dat maakt zorg en welzijn vaak effectiever, efficiënter, beter, leuker en waardevoller. Wat mij betreft is Positieve Gezondheid een begrippenkader en biedt het een instrumentarium waarmee we een stuk verder kunnen komen.

Dynamiek van het leven

En de toekomst? Ik denk en hoop dat Positieve Gezondheid nooit klaar zal zijn en dat het concept zal doorontwikkelen en in beweging zal blijven. Dat het niet teveel traditioneel onderzocht gaat worden op validiteit en betrouwbaarheid en dat het niet te veel gestandaardiseerd wordt. Dat is wetenschappelijk gezien vloeken in de kerk, maar vanuit mensen gezien weerspiegelt Positieve Gezondheid de dynamiek van het leven. Het concept moet levend blijven zoals een taal levend is. Dan wordt het ook gebruikt en zal het bijdragen aan een visie op niet alleen gezondheid maar ook onze menselijke identiteit. Opnieuw grote woorden, maar wanneer het over gezondheid gaat is dat wel nodig. We gaan immers niet als patiënt door het leven, maar als mens.

Meer informatie over Positieve Gezondheid

• Bekijk Positieve Gezondheid: gewoon doen!
• Download deze publicatie Werken met Positieve Gezondheid brengt persoonsgerichte zorg
• Lees ook dit artikel Positieve Gezondheid - Maak zorg passend voor cliënt en niet andersom