Positieve Gezondheid en dementie: 7 inzichten

Hoe kun je Positieve Gezondheid inzetten als onderdeel van persoonsgerichte zorg voor mensen met dementie? Om deze vraag te beantwoorden hebben Vilans, het Institute for Positive Health (iPH), diverse zorgprofessionals en experts aan de hand van praktijkervaringen, interviews en documentenonderzoek verkend hoe het gespreksinstrument Mijn Positieve Gezondheid kan worden gebruikt bij mensen met dementie. Ook is geïnventariseerd welke bestaande tools en instrumenten een bijdrage kunnen leveren. Deze verkenning leverde 7 inzichten op, die vervat zijn in de factsheet 'Positieve Gezondheid bij mensen met dementie'.

Ieder inzicht wordt kort toegelicht, met tips en ervaringen van professionals. Ook zijn verwijzingen naar relevante tools, instrumenten en achtergrondinformatie.

De 7 inzichten zijn:

1. Kies welke versie van het gespreksinstrument van Positieve Gezondheid je wil gebruiken

IPH heeft verschillende versies ontwikkeld van het spinnenweb, bijvoorbeeld een eenvoudige versie en een verkorte versie. De eenvoudige versie kun je online afspelen en beluisteren, is duidelijk en overzichtelijk en de persoon met dementie kan zelf zaken aangeven. Deze versie bevat nog wel 42 vragen en niet alle vragen zijn van toepassing op mensen met dementie. De verkorte versie is dan een alternatief.

2. Voer het ‘andere’ gesprek

Leg niet de nadruk op de vragen, maar praat over wat de persoon met dementie op dat moment belangrijk vindt. Maak contact, luister aandachtig en help de ander zoveel mogelijk eigen oplossingen te vinden. Kijk goed naar de non-verbale signalen en het gedrag van de persoon met dementie. Vraag door en combineer observaties.

3. Cijfers: wel of niet?

Voor mensen met dementie kan een cijfer geven lastig zijn. Cijfers zijn dan ook geen absolute waarden, kijk naar de verschillen in scores tussen de verschillende pijlers. Let ook op herhaling van onderwerpen, woordgebruik en lichaamstaal; die kunnen aangeven dat een persoon met dementie iets belangrijk vindt.

4. Betrek de mantelzorger

Betrek de mantelzorgers zoveel mogelijk bij het gesprek. Hun perspectief is waardevol en vaak onmisbaar. Zij kennen de persoon met dementie en kunnen helpen bij het gesprek, door vertrouwen te creëren of door vragen anders te formuleren.

5. Benut de fysieke omgeving

Sluit aan bij het hier en nu met behulp van persoonlijke aanknopingspunten in de kamer. Denk aan beelden (bijvoorbeeld fotoboek, schilderijen), muziek of voorwerpen die iemand kan vasthouden (boek, fotolijstje, souvenir).

6. Vertaal uitkomsten naar acties

Met de persoon met dementie en de mantelzorger bedenk en bespreek je wie of wat kan helpen de situatie te veranderen of een wens te realiseren. Hou de regie zoveel mogelijk bij de persoon met dementie zelf. Wat kan hij zelf doen, wat is daarvoor nodig en wie kunnen daarbij helpen.

7. Ga in je organisatie aan de slag met Positieve Gezondheid

Bijvoorbeeld door in scholing aandacht te besteden aan het observeren van de persoon met dementie en hoe je lichaamstaal en gedrag kunt interpreteren. Bespreek in het team hoe je afspraken over Positieve Gezondheid communiceert en vastlegt in het zorgleefplan. En kijk of de 6 pijlers van Positieve Gezondheid aan kunnen sluiten bij bestaande formulieren of methodieken.

Hoe nu verder?

Op dit moment werkt Vilans samen met een werkgroep van zorgprofessionals aan de verdere implementatie van de factsheet. We doen dit aan de hand van de methode Design Thinking. De volgende ontwerpvragen staan daarbij centraal: 

• Hoe vind je in de dagelijkse zorg voor mensen met dementie momenten om de 7 inzichten toe te passen? Wat heb je daar als professional voor nodig?
• Hoe kunnen we inspirerende voorbeelden en tips delen met collega’s, zorgteams en andere geïnteresseerden? En hoe kunnen we de kennis over het toepassen van Positieve Gezondheid bij deze doelgroep verder ontwikkelen?

De resultaten worden eind dit jaar beschikbaar gesteld.

• Lees meer over Positieve Gezondheid