10 wetenschappelijk onderbouwde methodes bij dementie

In de zorg aan mensen met dementie is er al veel uitgeprobeerd en bekend qua methodes en interventies. Reden om vooral gebruik te maken van een interventie die aantoonbaar werkt, of in ieder geval gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek en goed uitvoerbaar is in de praktijk. We zetten er 10 voor je op een rijtje.

De Erkenningscommissie Ouderenzorg van Vilans is een onafhankelijke commissie en beoordeelt regelmatig interventies. Interventies zijn onderbouwde en beproefde aanpakken die goed zijn afgestemd op de behoeften van mensen met een langdurige zorgvraag. In de Databank erkende interventies kun je kiezen uit interventies die goed uitvoerbaar, onderbouwd en onderzocht zijn. Sommige interventies richten zich op het voorkomen van problemen. Anderen op het aanpakken van problemen. Benieuwd naar andere interventies? Neem dan eens een kijkje. Zo vind je er ook interventies voor de gehandicaptenzorg.

10 wetenschappelijk onderbouwde interventies bij dementie

1. Langer thuis door ontmoetingscentra 

Ontmoetingscentra richten zich op mantelzorgers en mensen met een lichte tot matige ernstige vorm van dementie. Een klein vast team van professionals en vrijwilligers biedt tijdig begeleiding en ondersteuning bij het omgaan met de gevolgen van dementie op een laagdrempelige, sociaal geïntegreerde plek in de wijk. Dit voorkomt overbelasting bij mantelzorgers en maakt dat mensen langer thuis kunnen wonen. Als het Ontmoetingscentrum geïntegreerd wordt in een buurt- of ouderencentrum is een bijkomend voordeel dat er contacten ontstaan met buurtbewoners. Er zijn inmiddels zo’n 170 centra in Nederland. Deze interventie van Amsterdam Universitair Medische Centra (UMC) is erkend met ‘sterke aanwijzingen voor effectiviteit’.

Bekijk de interventie Ontmoetingscentra op de website van Databank erkende interventies

2. Individuele MuziekTherapie (IMTI) ter verbetering van kwaliteit van leven bij dementie

MTI (Muziektherapie voor mensen met dementie IMTI) heeft als doel om probleemgedrag te verminderen bij mensen met dementie in het verpleeghuis. De interventie wordt uitgevoerd door een muziektherapeut en vraagt om een multidisciplinaire samenwerking van betrokken professionals. IMTI stimuleert de mogelijkheden die een persoon met dementie nog wel heeft, zoals muziek maken en luisteren. Deze interventie van KenVak Zuyd Hogeschool is erkend met eerste aanwijzingen voor effectiviteit.

Bekijk de interventie Individuele MuziekTherapie op de website van Databank erkende interventies

3. Partner in Balans

Partner in Balans is ontwikkeld voor naasten van mensen met beginnende dementie. De ondersteuning richt zich op hun behoeftes en heeft als doel om overbelasting te voorkomen. De interventie combineert face-to-face-coaching met op maat gemaakte online modules. Gedurende het 8-weekse programma worden deelnemers begeleid door een coach; dit kan een casemanager, psycholoog of andere zorgprofessional zijn. Deze interventie van Maastricht University en Alzheimer Centrum Limburg is erkend met ‘goede aanwijzingen voor effectiviteit’.

Bekijk de interventie Partner in Balans op de website van Databank erkende interventies

4. Doen bij depressie

Depressie komt bij verpleeghuisbewoners relatief vaak voor. Daarnaast worden depressies onvoldoende opgespoord en behandeld in verpleeghuizen. En dat terwijl door behandeling de kwaliteit van leven van verpleeghuisbewoners verbeterd kan worden. De interventie Doen bij depressie richt zich op systematisch opsporen en behandelen van depressie en depressieve klachten waardoor het aantal cliënten met een depressie verminderd wordt. De interventie bestaat uit een multidisciplinair zorgprogramma en bestaat uit drie fasen: 

1. Opsporen
2. Behandelen
3. Monitoren en evalueren. 

Deze interventie van het Ukon Netwerk is erkend met ‘goede aanwijzingen voor effectiviteit’.

Bekijk de interventie Doen bij depressie op de website van Databank erkende interventies

5. Grip op probleemgedrag bij dementie

De interventie ‘GRIP op probleemgedrag’ helpt bij het verminderen van probleemgedrag en psychofarmacagebruik bij bewoners met dementie in de intramurale zorg. In een scholing voor het hele zorgteam wordt aandacht besteed aan oorzaken voor probleemgedrag en het belang van methodisch werken. Het methodisch werken bestaat uit vier stappen: signaleren, analyseren, behandelen en evalueren. Deze interventie van Amsterdam Universitair Medische Centra (UMC) is erkend met ‘eerste aanwijzingen voor effectiviteit’.

Bekijk de interventie GRIP op probleemgedrag op de website van Databank erkende interventies

6. ABC-methodiek voor onbegrepen gedrag

Bij deze interventie leren zorgmedewerkers onbegrepen gedrag bij mensen met dementie beter te begrijpen en hierdoor het gedrag positief te beïnvloeden. Hierdoor wordt het welzijn van de persoon met dementie vergroot. Medewerkers ervaren een gevoel van competentie en meer werkplezier. De aanpak bestaat uit het maken van een ABC: het observeren van het gedrag (de actie), de mogelijke oorzaken (bewegers) en de gevolgen van het gedrag (consequenties). Vervolgens wordt er een haalbaar doel opgesteld voor gedragsverandering bij de bewoner. Deze interventie van Stichting ABC99 is erkend als ‘goed onderbouwd’.

Bekijk de interventie ABC-methodiek op de website van Databank erkende interventies

7. Namaste Familieprogramma

Een zorgprogramma waarin medewerkers samen met mantelzorgers en vrijwilligers in een huiselijke ruimte activiteiten verzorgen voor bewoners van verpleeghuizen met matige tot ernstige dementie. Hierbij maken zij contact en worden zintuigen gestimuleerd. Bij activiteiten, zoals bijvoorbeeld een handmassage, staan comfort, contact en plezier centraal. De activiteiten verhogen daardoor de kwaliteit van leven van bewoners. Voor mantelzorgers en medewerkers levert het programma positieve zorgervaringen op en een beter contact met bewoners. Deze interventie van Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Universiteit Leiden is erkend als ‘goed onderbouwd’.

Bekijk de interventie Namaste Familieprogramma op de website van Databank erkende interventies

8. Video Interventie Ouderenzorg (VIO)

VIO maakt gebruik van video-opnames en videofeedback om beter om te kunnen gaan met oudere cliënten met gedrags- en stemmingsstoornissen. VIO kan dus ook gebruikt worden voor oudere mensen met dementie. De professionele zorgverlener of mantelzorger leert de werkzame elementen van het eigen gedrag te herkennen en stapsgewijs toe te passen in moeilijkere situaties. De interventie wordt afgesloten als de professionele zorgverlener of mantelzorger om kan gaan met de gedrags- of stemmingsstoornissen, deze begrijpt en zich hierin voldoende competent voelt. Deze interventie van Expertisecentrum VIO de Wever is erkend als ‘goed onderbouwd’.

Bekijk de interventie VIO op de website van Databank erkende interventies

9. Sprekende Handen

Sprekende Handen zijn ontmoetingsgroepen voor mensen met een vorm van dementie in het verpleeghuis. Ze hebben als doel om sociaal isolement bij bewoners te verminderen. Het zijn wekelijks bijeenkomsten met een vaste opzet die in de huiskamer plaatsvinden. De muziektherapeut en geestelijk verzorger nodigen alle bewoners van de huiskamer vrijblijvend uit. Er worden aan de hand van thema’s levensverhalen gedeeld en bijpassende liederen gezongen. Deze interventie van Cordaan is erkend als ‘goed onderbouwd’.

Bekijk de interventie Sprekende Handen op de website van Databank erkende interventies

10. Muziekkusseninterventie

De muziekkusseninterventie heeft als doel nachtelijke onrust te verminderen bij oudere bewoners met dementie in verpleeghuizen. In de aanpak wordt er gebruik gemaakt van een mulitidisciplinaire probleemanalyse en doelbepaling. Als de bewoner in aanmerking komt, wordt het muziekkussen ingezet bij het slapen. De muziek is herkenbaar, rustgevend en past bij de smaak van de cliënt. Zorgmedewerkers houden vervolgens een slaapdagboek bij, waarmee geëvalueerd kan worden. Het advies is om de Qwiek.snooze te gebruiken. Dit is een voor deze interventie ontwikkelde ‘muziekmat’, waarin de muziekspeler geïntegreerd is. Deze interventie van Zonnehuisgroep IJssel-Vecht is erkend als ‘goed onderbouwd’.

Bekijk de Muziekkusseninterventie op de website van Databank erkende interventies