De raad van toezicht en raad van bestuur kunnen onderling in gesprek gaan over de rol van de raad van toezicht. En over wat de raad van bestuur en de raad van toezicht van elkaar nodig hebben bij toezicht in netwerksamenwerkingen.
Netwerksamenwerking: verkenning wat raden van toezicht concreet kunnen doen
Gepubliceerd op: 18-04-2025
Toezicht houden alleen vanuit het perspectief van de zorgorganisatie en haar belangen is niet meer genoeg. De Governancecode Zorg benadrukt vaker het maatschappelijk perspectief en de opgave waaraan de organisatie dient bij te dragen. De visie op toezicht houden en een passende werkwijze en rolinvulling voor een raad van toezicht zijn op dit gebied is nog in ontwikkeling. Deze publicatie zet de volgende stap en biedt tips en handvatten om dit te bereiken.
De publicatie is een verkenning naar de concrete dagelijkse invulling van de rol van een raad van toezicht bij netwerksamenwerking. Afgelopen jaar heeft Vilans deze verkenning uitgevoerd als vervolg op de eerdere publicatie ‘Rol toezicht netwerkzorg’. De verkenning biedt zicht op het (mogelijke) handelingsrepetoire van een raad van toezicht, raad van bestuur en organisaties op dit onderwerp. Handelingsrepertoire gaat over een passende werkwijze en rolinvulling.In de publicatie staan tips en mogelijke tools of structuren vanuit praktijkervaringen, advies en lopend wetenschappelijk onderzoek.
Ecocentrisch perspectief: het belang van het netwerk voorop
Zo bleek uit de gesprekken dat raden van toezicht al lange tijd gericht zijn op toezicht vormgeven vanuit egocentrisch perspectief. Dit houdt onder meer in dat je als organisatie vooral kijkt wat een netwerksamenwerking jou oplevert. Toezicht vormgeven vanuit ecocentrisch perspectief is een nieuwe ontwikkeling, maar blijft nog achter. Bij het ecocentrisch perspectief staat het belang van het netwerk voorop. Dit is juist meer nodig om tot innovatieve oplossingen te komen voor ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken.
Als we in dialoog zijn over knelpunten in het netwerk, merk ik dat we zonder dat we het bewust zijn vanuit het egoperspectief kijken. Bewust nadenken of we de dialoog voeren vanuit het juiste perspectief helpt.
Mirella Minkman, Voorzitter raad van bestuur
5 tips voor raden van toezicht bij netwerksamenwerking
Binnen het verkennende onderzoek zijn meerdere mogelijkheden aangedragen om de eigen organisatie in te richten op een manier die het toezicht bij netwerksamenwerkingen op de maatschappelijke opgave verscherpt en versterkt. Welke tips zijn er?
Gezamenlijke educatie voor de raad van toezicht en raad van bestuur over netwerksamenwerking is een optie voor organisaties die in netwerken samenwerken. Voor een constructieve dialoog over samenwerking in netwerken helpt het om een gedeeld kennisniveau over netwerken te ontwikkelen qua taal en modellen. Gezamenlijke educatie voorkomt miscommunicatie en ondersteunt het goede gesprek over netwerksamenwerking.
Binnen de netwerksamenwerking zelf kan gestimuleerd worden dat de samenwerking impact maakt op de maatschappelijke opgave. Vaak gaat het dan om kaders en praktijken die je als netwerk sowieso optimaal wilt inrichten om goed te kunnen samenwerken.
Als netwerk kun je bijvoorbeeld documenten opstellen die helpen bij het goed functioneren van de samenwerking. Deze documenten kunnen behulpzaam zijn bij het toezicht houden. Denk hierbij aan:
- een gezamenlijke visie en uitvoeringsagenda;
- afspraken over de samenwerking, mogelijk vastgelegd in een convenant;
- monitoringsinformatie over het behalen van de maatschappelijke opgave, bijvoorbeeld een effectenkaart.
Ook het regelmatig organiseren van een bijeenkomst met de raden van bestuur en raden van toezicht van alle netwerkleden kan een manier zijn om elkaar te leren kennen en meer kennis te krijgen over het netwerk. Deze bijeenkomsten dragen bij aan een beter begrip van de belangen en de risico’s die de verschillende deelnemende organisaties ervaren.
We zien dat een groot deel van de jaaragenda van de raad van toezicht gevuld is met agendapunten gericht op de eigen organisatie. We kunnen nog eens kritisch kijken of we meer de maatschappelijke opgave in de jaaragenda kunnen verwerken.
Mirella Minkman, Voorzitter raad van bestuur
Over de verkenning
Voor de verkenning is onder meer literatuur- en deskonderzoek uitgevoerd en zijn leden van raden van toezicht van zeven organisaties geïnterviewd. Ook zijn zeven experts geïnterviewd op het gebied van samenwerken in netwerken. Mirella Minkman is geïnterviewd als bestuurder van Vilans en als bijzonder hoogleraar met de leerstoel ‘Innovatie van organisatie en bestuur van integrale zorg’.
De verkenning is een uitnodiging aan raden van toezicht om bewust te oefenen vanuit het ecocentrisch perspectief bij het vormgeven van hun toezicht op netwerken. De opgehaalde tips en adviezen bieden hiervoor handvatten.
- Type bijeenkomst: Webinar
- Datum: Dinsdag 27 mei 2025
- Tijd: 12.00 uur tot 13.00 uur
- Locatie: Online, via Microsoft Teams
- Kosten: Gratis toegang
