Wegwijzer domeinoverstijgend samenwerken

Met de juiste zorg en ondersteuning kunnen kwetsbare, thuiswonende ouderen langer in hun eigen omgeving blijven. Maar die zorg en ondersteuning is vaak lastig te regelen, omdat er verschillende ‘domeinen’ bij betrokken zijn. Hoe zorg je dat het wel kan? En wie heb je daarvoor nodig? De ‘Wegwijzer: aan de slag met domeinoverstijgend samenwerken’ helpt je op weg.

Kwetsbare ouderen willen zo lang mogelijk op een fijne manier in hun eigen omgeving blijven. De zorg draagt daar graag aan bij. En dat wordt steeds belangrijker. Want door de vergrijzing wordt de groep kwetsbare ouderen steeds groter. We weten nu al dat verpleeghuizen straks geen plek hebben voor al deze ouderen. En minstens zo belangrijk: straks is er ook niet voldoende personeel om zorg te blijven verlenen zoals we het nu doen. Er moet dus iets gebeuren om de ouderenzorg houdbaar te houden. De zorg anders organiseren bijvoorbeeld. Domeinoverstijgend samenwerken is zo’n andere manier van organiseren.

Domeinoverstijgend samenwerken?

Om prettig in hun eigen omgeving te kunnen blijven hebben ouderen vaak zorg en ondersteuning uit verschillende domeinen nodig: uit het domein van de Wet maatschappelijke ondersteuning, uit het domein van de Zorgverzekeringswet en uit het domein van de Wet langdurige zorg. Maar dat is niet eenvoudig. Want elk domein heeft zijn eigen regels voor toegang en een eigen eindverantwoordelijke: respectievelijk de gemeente, de zorgverzekeraar en het zorgkantoor. Veel ouderen en hun naasten verdwalen in al die regels en het duurt vaak lang voordat de juiste zorg of ondersteuning er is.

Drie experimenten

Op drie plekken in Nederland – Dongen, Ede en Hollandscheveld – hebben het zorgkantoor, de zorgverzekeraar, de gemeente en een zorgaanbieder het uitgeprobeerd. Samen experimenteerden ze met domeinoverstijgende samenwerking. De resultaten zijn veelbelovend. Ouderen, naasten en medewerkers zijn positief over de werkwijze. Ouderen en naasten voelen zich beter ondersteund. Medewerkers hebben het gevoel dat ze echt kunnen doen wat nodig is. De werkwijze leidt bovendien tot doelmatigere zorg en kan een opname in het verpleeghuis gemiddeld acht maanden uitstellen.

De wegwijzer

Alle ervaringen en lessen uit de drie experimenten zijn gebundeld in de ‘Wegwijzer: aan de slag met domeinoverstijgend samenwerken’ (zie downloads). Je leest er bijvoorbeeld hoe je vertrouwen kweekt tussen de samenwerkingspartners. En welke vaardigheden een arrangeur moet hebben. En waarom het belangrijk is dat je je eigen organisatie goed meeneemt in de nieuwe werkwijze. De wegwijzer legt uit wat de (on)mogelijkheden van de verschillende domeinen zijn, gaat in op netwerkvorming en beschrijft de aanpak en werkwijze in Dongen, Ede en Hollandscheveld. Met verwijzingen naar meer (achtergrond)informatie en vooral heel veel tips.

Drie basiselementen

Maar let op: de wegwijzer is geen blauwdruk. Elke gemeente en elke regio is anders. Ook de experimenten in Dongen, Ede en Hollandscheveld verschilden in aanpak en uitkomst. Wel kwamen drie basiselementen overal terug, namelijk het belang van:

• de arrangeur
• stevige samenwerking
• goede financiële afspraken

De arrangeur is de zorgmedewerker die de zorg en ondersteuning kan – en mag! – regelen, samen met de kwetsbare oudere en de naasten. Deze arrangeur moet ‘doorzettingsmacht’ hebben en daarvoor is stevige samenwerking nodig. Want zonder vertrouwen tussen het zorgkantoor, de zorgverzekeraar, de gemeente en de aanbieder kan de arrangeur zich niet vrij bewegen tussen de verschillende domeinen. Uit die domeinen mag de arrangeur de zorg en ondersteuning halen die nodig zijn. De bekostiging regelen de samenwerkingspartners achteraf. Daarover moeten ze van tevoren wel goede financiële afspraken maken.

Wacht niet langer!

Wil jij ook aan de slag met domeinoverstijgend samenwerken? Wacht dan niet langer! Begin direct, want samenwerken kost tijd. Vertrouwen en inlevingsvermogen heb je niet in een paar dagen geregeld. In Dongen, Ede en Hollandscheveld deden ze er gemiddeld twee jaar over. Dankzij de wegwijzer hoef jij het wiel in ieder geval niet meer uit te vinden. Gebruik de wegwijzer als een ‘keuzemenu’. Neem mee wat bij jouw situatie past en creëer een eigen aanpak, waarin de drie basiselementen natuurlijk niet mogen ontbreken. Veel succes!

Meer weten

• Neem een kijkje in ons kennisdossier domeinoverstijgend samenwerken
• Bekijk het rapport domeinoverstijgende financiering
• Download de routekaart domeinoverstijgende financiering
• Download de publicatie Domeinoverstijgende financiering: grip op verschuivende kosten en baten