Slim incontinentiemateriaal

Laatst bijgewerkt op: 31-03-2025

Voor mensen die incontinent zijn, is het altijd een vervelend moment: het verwisselen van het incontinentiemateriaal. Zeker als achteraf blijkt dat het nog niet nodig was. Met slim incontinentiemateriaal, oftewel slimme inco, voorkom je dit. Die geeft precies aan wanneer het materiaal verzadigd is en vervangen moet worden.

Sector:

Verpleeghuiszorg , Ouderenzorg , Gehandicaptenzorg

Voor wie:

Cliënt

Fase:

Borgen en opschalen

Inhoudsopgave

Wat is slim incontinentiemateriaal?

Slimme inco houdt continu de verzadiging van het incontinentiemateriaal in de gaten. In het materiaal zitten koolstofvezelbanen die gekoppeld zijn aan een sensor. Deze meet de verzadiging van het materiaal en stuurt deze informatie door naar een app. De zorgmedewerker weet dan precies wanneer de bewoner verschoond moet worden.

Er zijn twee varianten slim incontinentiemateriaal, met een verschillend doel:

Voor drie dagen, om eenmalig het plaspatroon van de cliënt in kaart te brengen, zodat de zorgmedewerkers het gebruikelijke incontinentiemateriaal goed kunnen afstemmen.
Continu: De andere variant wordt ingezet als vast onderdeel van de incontinentiezorg. Hierbij draagt de cliënt altijd het slimme incontinentiemateriaal en wordt permanent de verzadiging in de gaten gehouden.

YouTube video — Incontinentie Technologie Bron:
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Hoe helpt het bij het zorgproces?

Slim incontinentiemateriaal kan helpen om het comfort en de zelfstandigheid van cliënten te verbeteren. Door dit materiaal te gebruiken, kunnen onnodige controles voorkomen worden, ook 's nachts. Dit zorgt voor een betere nachtrust.

Slimme inco zorgt ook voor minder fysieke belasting van de zorgmedewerkers. En niet onbelangrijk, voor minder urinegeur op de afdeling. Daarnaast vergroot de zorgtechnologie het werkplezier van de medewerkers; verschonen van cliënten is niet het leukste onderdeel van het werk.

Doelgroep

Slim incontinentiemateriaal is vooral geschikt voor de volgende cliëntgroepen:

incontinente verpleeghuisbewoners (zowel psychogeriatrische als somatische) die niet of matig mobiel zijn;
incontinente volwassenen in instellingen voor cliënten met een verstandelijke of meervoudige beperking die niet of matig mobiel zijn.

Een belangrijk exclusiecriterium is het vertonen van plukgedrag.

Slim incontinentiemateriaal wordt tot nu toe vooral intramuraal toegepast, in het verpleeghuis of de intramurale gehandicaptenzorg.

Waardebepaling

Zachte kosten	Zachte baten
Mate van draagcomfort Benodigde gedragsverandering is groot Meldingen op app kunnen storend zijn	Betere nachtrust voor cliënt Meer privacy en waardigheid voor cliënt Minder fysiek ongemak voor cliënt Aandacht voor incontinentiezorg Minder fysieke belasting voor medewerkers Minder urinegeur op afdeling Inzicht in mictiepatronen van cliënten
Harde kosten	Harde baten
Kosten introductie in de organisatie (training, installatie, beheer) Kosten randvoorwaarden zoals smartphones en internetconnectie In geval van storingen: extra werklast Kosten aanschaf hardware/software Kosten ondersteuning door de leverancier Kosten voor analyseren mictiepatroon	Minder zorgmomenten (afname verschoningen) Verkorte zorgmomenten/behandeling Mogelijk voorkomen van zorg (preventie en vroegsignalering) Minder controle/supervisie van cliënten Afname natte bedden Afname onnodige controles Minder fysieke belasting voor werknemer, indien er minder verschoningen nodig zijn

Financiering

Wmo: niet van toepassing
Zvw: prestatie thuiszorgtechnologie, vooralsnog beperkt vergoed door een enkele grote zorgverzekeraar. Declareren van extra uren per maand per cliënt voor financiering zorgtechnologie.
Wlz: binnen dagtarief voor intramuraal en Volledig Pakket Thuis. Bij Modulair Pakket Thuis is prestatie thuiszorgtechnologie van toepassing, het kunnen declareren van extra uren bij het zorgkantoor. Voor deze vergoeding moet wel tijdbesparing worden aangetoond.

Wet- en regelgeving

Slimme incontinentiemateriaal valt onder de categorie toezicht op afstand. Als er sprake is van toepassing bij mensen met gevorderde dementie, is de Wzd van toepassing.

Implementatie

Meer weten over hoe je de slimme inco kan implementeren? Bekijk de implementatie-toolkit slimme inco van ActiVite.

Aandachtspunten bij de implementatie

Er zijn een aantal punten om rekening mee te houden bij het gebruik van slimme inco's:

Slim incontinentiemateriaal werkt met name bij verzadiging door vocht. Bij ontlasting is het moeilijker te meten en daarom nog niet bij alle toepassingen mogelijk.
Het assortiment van slimme inco’s is op dit moment nog kleiner dan dat van regulier incontinentiemateriaal.
Ieder type en merk slimme inco werkt net iets anders. Dit kan invloed hebben op het draagcomfort en de handeling bij het verschonen.
De clip die aan slimme inco's zit bevestigd, wordt hergebruikt. Deze heeft in de meeste gevallen een kleur gekregen die goed opvalt. Toch kan de clip bij het verschonen per ongeluk bij het afval terechtkomen.
Hoe hoger de mobiliteitsklasse van cliënten is, hoe hoger de mogelijke financiële baten en/of te behalen tijdwinst. De tijdbesparing is bij cliënten in een rolstoel of bij bedlegerige cliënten het hoogst. - De inzet van slim incontinentiemateriaal is maatwerk en de meerwaarde hangt af van de inzetbaarheid. Deze varieert tussen organisaties en locaties, maar ook binnen locaties over de tijd. Zijn er op een locatie relatief veel mobiele cliënten en cliënten? Dan is de inzetbaarheid van slim incontinentiemateriaal relatief laag.

Onderzoek

Lopend onderzoek

Academy Het Dorp voert doelmatigheidsonderzoek uit naar de implementatie en effecten van slim incontinentiemateriaal in de gehandicaptenzorg. Wetenschappelijke artikelen zijn ingediend voor publicatie. Onder projectleiding van Academy Het Dorp vindt er binnen een ZonMw-project onderzoek plaats naar ‘Slim incontinentiemateriaal’: de (kosten)effectiviteit van incontinentiemateriaal met sensor bij mensen met een ernstige beperking. Het kenniscentrum digitale zorg van Zorgverzekeraars Nederland heeft het zorgtransformatiemodel ontwikkeld. Via dit model is slim incontinentiemateriaal getoetst en vindt onderzoek naar de waardebepaling in de praktijk plaats.

Onderzoek

WetenWatWerkt (2024), Factsheet Abena Nova Slimme Inco
Kenniscentrum Digitale Zorg (2023). Hybride (in)continentiezorg. De impact van slim incontinentiemateriaal. Evaluatie van de toetsing van de zorgapplicatie en waardebepaling van het hybride zorgproces in de intramurale setting.
Van den Aker, A., Braun, T., Hankel, J., Boeijen van den Burg, N. (2023). Incontinentiezorg Noord-OostBrabant VVT op de kaart., Incontinentiezorg Noord-Oostbrabant VVT op de kaart.
Kolmans, A. L., Koopmans, N., & Gansewinkel, H. Van. (2022). Samen Richting Geven aan Ouderenzorg in Midden-Brabant (Issue december)
Aarts, A., van Hooijdonk, L., van Dijk, A., Suijkerbuijk, S., van Schendel, L. (2022) Slimme Inco TENA, Surplus.
Nap, H.H., Bierhoff, I., Suijkerbuijk, S., Stevense, M. (2021) Onderzoeksrapportage slim incontinentiemateriaal, Anders Werken in de Zorg West-Brabant, Vilans
Nap, H.H., Bierhoff, I., Suijkerbuijk, S., Stevense, M. (2021) Factsheet slim incontinentiemateriaal, Anders Werken in de Zorg West-Brabant, Vilans
Van Baalen, M., & Brocken, N. (2019). Implementatie Identifi: incontinentie assessment, eindrapportage VWS Challenge ‘Verpleeghuizen van de toekomst’.